ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΣΑΔΑΣ ΤΜ. ΑΤΤΙΚΗΣ 30.10.2024: Πρωτοβουλία της Γ.Σ. του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής για τη συσπείρωση σωματείων και φορέων για το ζήτημα της κατοικίας

Α.Π. 4372 Αθήνα,                                   4 Νοεμβρίου 2024

Π ρ ο ς:
τα μέλη ΣΑΔΑΣ - Τμήματος Αττικής

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΣΑΔΑΣ ΤΜ. ΑΤΤΙΚΗΣ 30.10.2024: 
Πρωτοβουλία της Γ.Σ. του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής για τη συσπείρωση σωματείων και φορέων για το ζήτημα της κατοικίας

Το ζήτημα της κατοικίας στην Ελλάδα τίθεται τα τελευταία χρόνια με πρωτοφανή οξύτητα. Η 
αλματώδης ανάπτυξη του τουρισμού, ο πολεοδομικός εξευγενισμός ολόκληρων περιοχών και 
ειδικότερα οι συνειδητές πολιτικές προσπάθειες προσέλκυσης επενδύσεων από το εξωτερικό  στην ελληνική κτηματαγορά, σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη οποιασδήποτε μορφής  κοινωνικής κατοικίας στη χώρα μετά την κατάργηση του ΟΕΚ, είχαν επανειλημμένα ως  αποτέλεσμα να  ανταγωνίζεται η ζήτηση για βραχυπρόθεσμη τουριστική ενοικίαση από  υψηλότερα εισοδήματα του εξωτερικού, τη ζήτηση από μονίμους κατοίκους για μακροπρόθεσμη ενοικίαση. Και όλα αυτά σε μία κτηματαγορά όπως η ελληνική, η οποία είναι ιστορικά απορυθμισμένη, στραμμένη -από την ίδρυση του Ελληνικού κράτους- προς την ενθάρρυνση της ιδιοκατοίκησης, μέσα από άμεσες ή έμμεσες πολιτικές (ανοχή της αυθαίρετης και της εκτός σχεδίου δόμησης και στη συνέχεια νομιμοποιήσεις, προνομιακοί όροι για την απόκτηση στέγης για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες –π.χ. αξιωματικοί- με ευνοϊκή φορολογία, κ.λπ.), με ασθενή δικαιώματα για τους ενοικιαστές και με χαλαρό έλεγχο των χρήσεων γης. Η πρόσφατη οικονομική κρίση και οι πολιτικές όλων των μνημονιακών κυβερνήσεων, έπληξαν με δριμύτητα τη μικρή ιδιοκτησία μέσω βαρύτερης φορολόγησης, κατασχέσεων και πλειστηριασμών. Σε αυτό το περιβάλλον το υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα εν μέρει εγκαταλείφτηκε και απαξιώθηκε. Η ιδιοκτησία τείνει να συγκεντρώνεται σε χέρια ολίγων, ενώ η φορολογία και οι μνημονιακές πολιτικές την μετέβαλαν από σημαντικό πόρο σε οικογενειακό ή ατομικό βάρος. Αποτέλεσμα  αυτής της πολιτικής αποτελεί η σαφής μείωση μέσα σε λίγα χρόνια του ποσοστού ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα γενικά και ακόμα περισσότερο για τους νεότερους.

Όλα αυτά οδήγησαν σε μία κατάσταση όπου η πρόσβαση στην κατοικία με αξιοπρεπείς  όρους διαβίωσης γίνεται όλο και πιο δύσκολη για πολλούς και πολλές από εμάς και το κόστος της κατοίκησης, το οποίο περιλαμβάνει και τα πάγια έξοδα ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, θέρμανσης, κ.λπ., γίνεται ιδιαίτερα δυσβάστακτο. Οι πολεοδομικές πιέσεις που προκύπτουν από τη σύγχρονη μορφή ανάπτυξης της γης και των ακινήτων, τείνουν πλέον να καταστήσουν μία σειρά από συνοικίες, ειδικά του κέντρου της πόλης, απρόσιτες για τους κατοίκους με τα χαμηλότερα εισοδήματα και παραδομένες στους τουρίστες και τους επισκέπτες. Παράλληλα η πρόσφατη ανάκαμψη της οικοδομικής  δραστηριότητας και η προσφορά νεοανεργειρόμενων κατοικιών, πραγματοποιείται σε απλησίαστες τιμές για τα ελληνικά δεδομένα και με συγκεκριμένο προσανατολισμό, που δεν μειώνει το κόστος απόκτησης κατοικίας δια της επιπλέον προσφοράς, αντίθετα παρασέρνει προς τα πάνω τις τιμές και των παλαιότερων διαμερισμάτων, επιτείνοντας τελικά το στεγαστικό πρόβλημα.

Η αρχιτεκτονική μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά και καθοριστικά στο σχεδιασμό μιας ανθρώπινης κατοικίας και κατ’ επέκταση στη σύνθεση μιας βιώσιμης αστικής κοινότητας στην οποία να μπορεί να ενταχθεί κάθε μέλος της, χωρίς εξαιρέσεις. Αυτό σημαίνει ότι η ανθρωπιστική και κοινωνική προσέγγιση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού πρέπει να στοχεύει στην κάλυψη των αναγκών και των δικαιωμάτων της κοινωνικής πλειοψηφίας. Οι αρχιτέκτονες ως κλάδος που σχετίζεται άμεσα με το ζήτημα της κατοικίας, της πόλης, του χώρου, του δομημένου περιβάλλοντος, των χρήσεων γης, οφείλουμε να πάρουμε θέση, διεκδικώντας το δικαίωμα στην κατοικία και το δικαίωμα στην πόλη. Όχι απλά ως «ειδικοί» αλλά στο πλευρό της κοινωνικής πλειοψηφίας ως κομμάτι της.

Διεκδικούμε: 

 Ανάπτυξη προγραμμάτων κοινωνικής – εργατικής – φοιτητικής κατοικίας για την ολοκληρωμένη κάλυψη των κοινωνικών αναγκών, με χωροθέτηση της κατοικίας αυτής εντός του υφιστάμενου αστικού ιστού και με συμμετοχή των κατοίκων στο σχεδιασμό της. Άμεση αξιοποίηση στην κατεύθυνση της παροχής κοινωνικής κατοικίας της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου. Ανασύσταση του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας που είχε καταργηθεί με το πρώτο μνημόνιο. Όχι στην χρήση του αποθεματικού του -το οποίο έχει προκύψει από τις εισφορές των εργαζομένων- για έντοκα δάνεια με τη μεσολάβηση του ιδιωτικού τραπεζικού κεφαλαίου αλλά αξιοποίησή του για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Θα μπορούσε να αξιοποιηθεί κάθε μορφή πρόσβασης στην κατοικία εκτός των τιμών που διαμορφώνει η προσφορά και η ζήτηση στην κτηματαγορά, να υποστηριχθούνοι καταλήψεις στέγης, να διερευνηθεί η δυνατότητα συνεταιριστικής κατοικίας.

 Ισχυρή κρατική ρύθμιση της κτηματαγοράς, με αποτροπή των κερδοσκοπικών πρακτικών και γενικότερα της αντιμετώπισης της κατοικίας σαν αμιγώς επενδυτικό προϊόν. Αποθάρρυνση της ζήτησης από υψηλότερα εισοδήματα από το εξωτερικό, κατάργηση του προγράμματος «χρυσή βίζα», έλεγχος της πηγής των εισοδημάτων πολιτών εξωτερικού πριν την απόκτηση κατοικίας στην Ελλάδα.

 Οριοθέτηση και αυστηρός περιορισμός των τουριστικών χρήσεων, ώστε να μην εκτοπίζουν την κατοικία, μέσω του κατάλληλου πολεοδομικού σχεδιασμού. 

 Εφαρμογή περιορισμών στη βραχυχρόνια μίσθωση ειδικά σε περιοχές με στεγαστικό πρόβλημα, ώστε να μην εκτοπίζονται οι μόνιμοι κάτοικοι και τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, αντί για την ψήφιση νέων νόμων οικονομικού χαρακτήρα που οδηγούν σε πλήρη εμπορευματοποίηση και ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων αντί για τη μείωσή τους, όπως γίνεται τώρα.

 Περιορισμοί στις ανεξέλεγκτες αυξήσεις ενοικίων με τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης και της επιβολής ανώτατων τιμών (πλαφόν ανάλογα με τη θέση, τον όροφο, τα τετραγωνικά, την παλαιότητα κ.ά.) και εν γένει ενίσχυση των νόμιμων δικαιωμάτων των ενοικιαστών. Μέτρα οικονομικής στήριξης από το κράτος των ενοικιαστών και των υποψήφιων αγοραστών από χαμηλά οικονομικά στρώματα.

 Προστασία της μικρής ιδιοκτησίας από την υπερφορολόγηση και τα μέτρα που οδηγούν στη συγκέντρωση των ακινήτων όπως οι υποχρεωτικές ασφαλίσεις, κ.ά. Προστασία της πρώτης κατοικίας των εργαζομένων, κατάργηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και κατασχέσεων. Να ληφθούν όλα εκείνα τα μέτρα που θα μειώσουν το κόστος της κατοίκησης (ύδρευση, θέρμανση, ηλεκτροδότηση, κ.ά.). Να αναλάβει το κράτος πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της διάθεσης του μη χρησιμοποιούμενου οικιστικού αποθέματος σε μακροπρόθεσμη ενοικίαση σε προσιτές τιμές για τους ενοικιαστές.

 Προστασία του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος από τους κινδύνους σεισμού, πλημμύρας, πυρκαγιάς και όπου είναι δυνατό ανανέωσή του με βάση σύγχρονα πρότυπα κατοικίας και κατοίκησης, με γενναία δημόσια χρηματοδότηση και χωροταξικό – πολεοδομικό σχεδιασμό με βάση τις κοινωνικές ανάγκες.

Αποφασίζουμε:

 Ο ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής καλεί σε ανοιχτή σύσκεψη για το ζήτημα της κατοικίας εργατικά σωματεία, μαζικούς φορείς και κινήσεις πολιτών την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου και ώρα 18:30 στα γραφεία του, με βάση το παραπάνω πλαίσιο, το οποίο αποτελεί μια πρώτη προσέγγιση του περιεχομένου και των  αιτημάτων, ανοιχτό σε συμπληρώσεις, τροποποιήσεις, εξειδικεύσεις, στο πλαίσιο πάντα της υπεράσπισης του δικαιώματος στην κατοικία. Στόχος της σύσκεψης θα είναι η συγκρότηση συντονιστικού σωματείων και φορέων, η οποία θα αναλάβει πολύμορφη δράση για την ικανοποίηση  των παραπάνω αιτημάτων, συμπεριλαμβανομένων και μαζικών κινητοποιήσεων.

 Ο ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής θα ενημερώνει τα μέλη του για τις συνεδριάσεις και τις δράσεις του παραπάνω συντονιστικού και θα έχει παρουσία στις κινητοποιήσεις με πανό και σύνθημα «η κατοικία είναι δικαίωμα και όχι εμπόρευμα».

Το Προεδρείο της Συνέλευσης 

Ο Πρόεδρος                  Ο Α’ Αντιπρόεδρος               Ο Β’ Αντιπρόεδρος  

Θάνος Ανδρίτσος          Φίλιππος Σκλαβούνος          Κώστας Βέργος