Σχετικά με την κατάργηση των Aρχιτεκτονικών Διαγωνισμών: Ανακοινώσεις του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ) και της Διεθνούς Ένωσης Αρχιτεκτόνων (UIA)

 

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
αναφορικά με την Υπουργική Απόφαση:

«Νέο πλαίσιο διενέργειας των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και γενικά των διαγωνισμών μελετών με απονομή βραβείων» ΦΕΚ 2239/Β/31 Μαΐου 2021

https://www.sadas-pea.gr/anakoinosi-anaforika-me-tin-ypoyrgiki-apofasi-neo-plaisio-dienergeias-ton-architektonikon-diagonismon-kai-genika-ton-diagonismon-meleton-me-aponomi-vraveion-fek-2239-v-31-ma-oy-2021/

Το ΔΣ του ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνιας Ένωσης Αρχιτεκτόνων, υπερασπιζόμενο τη διαχρονική επιστημονική αρχή ότι: 

«Ο σχεδιασμός του ευρύτερου δημόσιου χώρου, οι κοινόχρηστοι χώροι και τα κτήρια, έχουν σχέση με την ποιότητα ζωής και αποτελούν δημόσιο αγαθό», θεωρεί ότι ως δημόσιο αγαθό πρέπει να προκύπτει από διαδικασίες που δεν επιδέχονται αμφισβήτηση. Στο επίπεδο του αρχιτεκτονικού και πολεοδομικού σχεδιασμού, η μόνη διαδικασία αποδεκτή σε διεθνές επίπεδο, σύμφωνα και με την UIA – UNESCO, είναι αυτή των «Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών» και η εφαρμογή τους επιβάλλεται  για λόγους δημοσίου συμφέροντος.

Το μέχρι σήμερα ισχύον θεσμικό πλαίσιο, με πολλές ασάφειες και δυνατότητα παρεκκλίσεων, είχε αποτέλεσμα να περιορίζονται σημαντικά οι περιπτώσεις πραγματοποίησης Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών.

Φορείς, Οργανισμοί και Διοίκηση, κάνουν έργα παρακάμπτοντας τη διαδικασία των Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών, προβάλλοντας ως επιχείρημα τη γραφειοκρατική διαδικασία και τις όποιες καθυστερήσεις ως προς την ολοκλήρωση του έργου, όμως συχνά η αποφυγή της θεσμοθετημένης διαδικασίας γινόταν με σκοπό την αυτοπροβολή ή την εξυπηρέτηση ιδιωτών–μελετητών–δωρητών, σε βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Για τον λόγο αυτό θεωρούν τη διαδικασία αυτή «προς αποφυγή» με τη δικαιολογία του επείγοντος.

Πολλά έργα (Μεγάλος Περίπατος, Ομόνοια, Ελληνικό, Πανεπιστημίου, Ακρόπολη κλπ), πραγματοποιούνται χωρίς Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς. Φυσικό επακόλουθο είναι αυτά τα έργα να βρίσκονται υπό συνεχή επιστημονική αμφισβήτηση και συχνά κοινωνική απόρριψη. Αυτό όμως επιφέρει πολιτιστική ζημιά με την αμφισβήτηση της σημασίας του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού.

Διαχρονικά ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ προσπαθεί να συμβάλει στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου θεσμικού πλαισίου, λαμβάνοντας υπόψη και τις οδηγίες UIA – UNESCO και την προσαρμογή της Ελληνικής νομοθεσίας στις διατάξεις των Ευρωπαϊκών Κοινοτικών Οδηγιών.

Πρότεινε ουσιαστικές λύσεις προς το ΥΠΕΝ για έναν Κανονισμό – Θεσμικό Πλαίσιο, που αφορά τις εθνικές διαδικασίες για τη διεξαγωγή Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών, το αντικείμενο, τα είδη, τη διακήρυξη, την κρίση, τις φάσεις διεξαγωγής τους, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις αγωνοθέτη και διαγωνιζομένων.

Οι προτάσεις αυτές καταγράφηκαν, το 2019/2020, σε σχέδιο επίσημης ομάδας εργασίας για τη σύνταξη Υπουργικής Απόφασης που θα αφορούσε το θεσμικό πλαίσιο για τους Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς.

Στο σχέδιο αυτό ορίζονταν αρχές, προϋποθέσεις και διαδικασίες διεξαγωγής Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών και αναγνωριζόταν ότι οι Διαγωνισμοί Μελετών με απονομή βραβείων αποτελούν μία ιδιαίτερα σημαντική διαδικασία, με στόχο την αναβάθμιση του δημόσιου χώρου και του δομημένου περιβάλλοντος από αρχιτεκτονικής, πολεοδομικής, αισθητικής, πολιτισμικής, περιβαλλοντικής, λειτουργικής και κατασκευαστικής πλευράς.

Τελικά, ύστερα από αναμονή πλέον του έτους, δημοσιεύτηκε η Υπουργική Απόφαση, στις 31/05/2021, στο ΦΕΚ 2239/Β/21. 

Με την προσθήκη όμως δύο (2) σημείων στην παρ. 4 του αρ. 2 στο σχέδιο της ομάδας εργασίας,  η ΥΑ περιορίζει δραστικά το πεδίο υποχρεωτικής διενέργειας Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών: Ουσιαστικά τους ΚΑΤΑΡΓΕΙ!

Συγκεκριμένα, τα έργα και οι μελέτες απαλλάσσονται της υποχρέωσης διενέργειας Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών εφόσον «εντάσσονται για χρηματοδότηση σε ΕΣΠΑ ή στο Ταμείο Ανάκαμψης ή συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων ή υλοποιείται μέσω ΣΔΙΤ». Αντίστοιχα, στο εδάφιο γ της παραγράφου 2 του ιδίου άρθρου απαλλάσσονται της υποχρέωσης διενέργειας Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών «Διαμορφώσεις – αναπλάσεις και σχεδιασμός του αστικού εξοπλισμού ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων και ειδικότερα: σημαντικών πάρκων, αλσών και εθνικών ή δημοτικών κήπων, κεντρικών ή ιστορικής σημασίας πλατειών, επισκέψιμων αρχαιολογικών χώρων, ζωνών προστασίας της φύσης και του τοπίου, δικτύων οδών και πεζοδρόμων, παραλιακών μετώπων μεγάλου αναπτύγματος κλπ.», εφόσον «οι μελέτες εκπονούνται από τεχνικές υπηρεσίες δημόσιας αρχής, φέρουν υπογραφή αρχιτέκτονα και έχει γνωμοδοτήσει επ’ αυτών το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής».

Με αυτά τα δυο σημεία, το πεδίο εφαρμογής της απαίτησης για τη διενέργεια Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών εξαφανίζεται, και η Απόφαση ουσιαστικά είναι κενή περιεχομένου, αυτοκαταργείται, γιατί απλά δεν υπάρχει δημόσιο έργο χωρίς χρηματοδότηση και Δήμος χωρίς Τεχνική Υπηρεσία με έναν αρχιτέκτονα.

Το ΔΣ του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ θεωρεί ότι η προσθήκη αυτών των δύο σημείων και η μεγάλη καθυστέρηση έκδοσης ΥΑ, παραπέμπουν σε παρασκηνιακές διαδικασίες και αποκαλύπτουν τη διαχρονική πρόθεση των διοικούντων για την κατάργηση των Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών, ως εμπόδιο μιας «υποτιθέμενης γρήγορης ανάπτυξης» που μόνον το δημόσιο συμφέρον δεν εξυπηρετεί.

Επειδή η Υπουργική Απόφαση αυτή προσβάλει τον αρχιτεκτονικό πολιτισμό, παρακάμπτει την αξιοκρατία και αγνοεί το Δημόσιο Συμφέρον και την Ποιότητα της Ζωής, πρέπει ΑΜΕΣΑ να ΑΠΟΣΥΡΘΕΙ.

Για τον λόγους αυτούς ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ καλεί όλη την Επιστημονική και Πνευματική Κοινότητα, τα Πνευματικά Ιδρύματα και τους Διεθνείς Οργανισμούς να συμπαραταχθούν στο δίκαιο αίτημά του.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ

Ο Πρόεδρος
Δημήτρης Ξυνομηλάκης

04.06.2021

https://www.sadas-pea.gr/wp-content/uploads/2021/06/66667_anakinosi_ia_arch_diagonismi_fek_2239_2021.pdf

ΕΠΙΣΤΟΛΗ του ΣΑΔΑΣ - ΠΕΑ και του Ελληνικού Τμήματος της UIA προς την Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων UIA-ICC (09.06.2021)

(ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ)

 Προς τους αγαπητούς συνδιευθυντές της UIA-ICC, Regina Gonthier και Jerzy Grohulski,

Αγαπητοί Regina και Jerzy,

Εξ ονόματος των ομόφωνων αποφάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου του Πανελληνίου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων  (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ) και του Ελληνικού Τμήματος της UIA και των Προέδρων τους Δημήτρη Ξυνομηλάκη και Φανής Βαβύλη -Τσινίκα,

Σας στέλνω παρακάτω τη σχετική κοινή τους Ανακοίνωση, ζητώντας την υποστήριξή σας για την κατάργηση των συγκεκριμένων πρόσφατων νομοθετικών διατάξεων της από 31/5/2021απόφασης της Ελληνικής Κυβέρνησης.

Ελπίζω για την ουσιαστική υποστήριξή σας σε αυτό το κρίσιμο θέμα της εφαρμοστέας νομοθεσίας για τους Αρχιτεκτονικούς Διαγωνισμούς.

 

Με τους φιλικούς μου χαιρετισμούς,

Νίκος Φιντικάκης

Αντιπρόεδρος UIA  R II

Απάντηση της Διεθνούς Επιτροπής Διαγωνισμών (ΔΕΔ - ICC) της Διεθνούς Ένωσης

Αρχιτεκτόνων (ΔΕΑ - UIA) προς ΣΑΔΑΣ - ΠΕΑ και Ελληνικό Τμήμα της UIA

(ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ)

 

Από: Regina Gonthier

 

Ημερομηνία: 10 Ιουνίου 2021

 

Προς: Nikos Fintikakis

 

Θέμα: Support for Architectural Competitions in Greece

 

Αγαπητέ Αντιπρόεδρε της UIA Region II

 

Αγαπητέ Νίκο

 

Σε ευχαριστούμε για την προώθηση αυτού του προβλήματος στην Επιτροπή Αρχιτεκτονικών Διαγωνισμών της ΔΕΑ, δεδομένου ότι αναφέρεται στην διενέργεια αρχιτεκτονικών διαγωνισμών και στο διαγωνιστική νοοτροπία σε ένα κράτος μέλος. Το μήνυμά σου μας λύπησε βαθιά. Πρόκειται για μια τροπή απαράδεκτη για τους αρχιτέκτονες και για τις αρχιτεκτονικές αξίες στην Ελλάδα.

 

Εάν όλα τα έργα με χρηματοδότηση δημοσίου ή από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και άλλα ιδρύματα που αναφέρονται στη νομοθεσία εξαιρούνται από την υποχρέωση διεξαγωγής διαγωνισμού αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, αναρωτιόμαστε ποια είδη, δημόσιων ή κοινών ιδιωτικών-δημόσιων έργων, δεν χρειάζονται χρηματοδότηση από το ιδρύματα που αναφέρονται στο νόμο και θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο διαγωνισμών αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Τα έργα που χρειάζονται χρηματοδότηση αποτελούν σίγουρα την πλειοψηφία. Η εφαρμογή του νέου νόμου σημαίνει ότι οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί πρακτικά καταργούνται».

 

Μας εκπλήσσει επίσης ο κατάλογος των εργασιών που εξαιρούνται από την υποχρέωση διεξαγωγής αρχιτεκτονικών διαγωνισμών. Περιλαμβάνει σημαντικά πάρκα, ιστορικές πλατείες και αρχαιολογικούς τόπους, στην πραγματικότητα τα πιο ευαίσθητα έργα, που απαιτούν παρεμβάσεις ιδιαίτερα υψηλής ποιότητας.

 

Δεν πέρασε πολύς καιρός, από τον περασμένο Απρίλιο, που η ΔΕΔ ( ICC) ασχολήθηκε με τις πρόσφατες παρεμβάσεις στο λόφο της Ακρόπολης και φυσικά πρότεινε ένα διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, με τη συμμετοχή αρχαιολόγων για την προετοιμασία του, ως την καταλληλότερη προσέγγιση για την εξεύρεση της βέλτιστης λύσης, προκειμένου για ένα μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς.

 

Σύμφωνα με τη νέο θεσμικό πλαίσιο στην Ελλάδα, όταν οι μελέτες καταρτίζονται από τεχνικές υπηρεσίες δημόσιας αρχής, υπογεγραμμένες από Αρχιτέκτονα και εφόσον το Κεντρικό Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής εξέδωσε γνώμη για αυτές, δεν είναι δυνατός ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός. Αυτή η διάταξη εξαλείφει κάθε επαγγελματική και δημοκρατική συζήτηση σχετικά με τη λύση και αποκλείει έναν ανεξάρτητο έλεγχο της ποιότητάς της.

 

Οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί είναι μια διαδικασία επιλογής λύσεων για αρχιτεκτονικές υπηρεσίες βασισμένη στην ποιότητα, αποτελούν τον καλύτερο τρόπο για αποχτήσουμε ποιότητας στο δομημένο περιβάλλον. Ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός παρέχει την βέλτιστη λύση σε ένα συγκεκριμένο έργο, που επιλέγεται ανάμεσα από πολλές συμμετοχές από την κριτική επιτροπή, από μια πλειοψηφία ανάμεσα σε ανεξάρτητούς επαγγελματίες. 

Η σύγκριση πολλαπλών προτάσεων επιτρέπει στην κριτική επιτροπή να υποδείξει με σιγουριά την καλύτερη λύση. Επομένως εγγυάται την υψηλή αξία και το βέλτιστο σχέδιο για τον κύριο του έργου, τους χρήστες και την κοινωνία.

 

Οι κανόνες διεξαγωγής αρχιτεκτονικών διαγωνισμών χαρακτηρίζονται από την αρχή της ανωνυμίας, της διαφάνειας, της ίσης μεταχείρισης και της έλλειψης διακρίσεων. Είναι επομένως τα καλύτερα όπλα κατά της διαφθοράς. Επιπλέον, οι ανοιχτοί αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί προσφέρουν μοναδική ευκαιρία για την ανάδειξη καινοτόμων ιδεών και την προώθηση νέων ταλέντων. Κάθε χώρα πρέπει να δίνει την ευκαιρία σε νέους αρχιτέκτονες να αναδεικνύουν τις προτάσεις τους με βάση την βράβευσή τους σε αρχιτεκτονικό διαγωνισμό.

 

Οι ευρωπαϊκές δημόσιες αρχές πρέπει να συνάπτουν συμφωνία προκειμένου να επιβραβεύουν συμβάσεις παροχής αρχιτεκτονικών υπηρεσιών. Για πνευματικές υπηρεσίες και ειδικότερα για αρχιτεκτονικά έργα, η κατάλληλη μορφή για να συμφωνούν είναι η διεξαγωγή αρχιτεκτονικών διαγωνισμών, που να επικεντρώνονται στην ποιότητα των προτάσεων και όχι στις προσφορές που εστιάζουν στην τιμή. Τόσο η ΣΑΕ (ACE - Συμβούλιο Αρχιτεκτόνων της Ευρώπης) όσο και η ΔΕΑ (UIA - Διεθνής Ένωση Αρχιτεκτόνων) συμμερίζονται και υποστηρίζουν από κοινού αυτήν τη θέση. Επιπλέον, ενόψει των 17 στόχων του ΟΗΕ  για τη βιώσιμη ανάπτυξη, που καλείται να επιτύχει ολόκληρος ο κόσμος, δεν αποτελεί υπεύθυνη στάση να ανατίθενται συμβάσεις για αρχιτεκτονικές υπηρεσίες στη χαμηλότερη τιμή αντί της καλύτερης λύσης.

 

Η απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να καταργήσει πρακτικά τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς είναι εντελώς αντίθετη με τους τρέχοντες πολιτικούς στόχους και την αρχιτεκτονική πρακτική σε διεθνές επίπεδο. Ο πολιτικός λόγος σήμερα στην Ευρώπη με τις πρωτοβουλίες των Baukultur και Νέου Ευρωπαϊκού Bauhaus αναγνωρίζει ότι η υψηλή ποιότητα του δομημένου περιβάλλοντος αποτελεί αναγκαιότητα δημοσίου συμφέροντος. Οι αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί είναι το καλύτερο εργαλείο για την εξεύρεση κατάλληλων λύσεων για τα αρχιτεκτονικά έργα.

 

Λυπούμαστε ειλικρινά για τη νέα ελληνική νομοθεσία και συνιστούμε ανεπιφύλακτα στους Έλληνες συναδέλφους μας να ενημερώσουν τόσο τους Προέδρους της UIA όσο και την ACE, ώστε και οι δύο Οργανισμοί να υποστηρίξουν από κοινού το Μέλος Τμήμα της Ελληνικής UIA και την Ένωση Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ) στις προσπάθειές τους να επαναφέρουν τους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς στην ελληνική νομοθεσία και να επιτύχουν ευρεία χρήση αυτού του πολύτιμου εργαλείου για τη βελτίωση της ποιότητας του δομημένου περιβάλλοντος

 

Με τους φιλικούς μας χαιρετισμούς Regina Gonthier και Jerzy Grochulski Συνδιευθυντές ΔΕΑ (Διεθνής Ένωση Αρχιτεκτόνων)

(Ακολουθεί η επιστολή στο πρωτότυπο κείμενο) 

Από: Regina Gonthier

Ημερομηνία: 10 Ιουνίου 2021

Προς: Nikos Fintikakis

Θέμα: Support for Architectural Competitions in

Greece

Αγαπητέ Αντιπρόεδρε της UIA Region II

Θέμα: Support for Architectural

Competitions in Greece

Dear UIA Vice-President Region II Dear Nikos

 

Thank you for addressing this problem to the UIA International Competition Commission (ICC), since it concerns the practice of architectural design competitions and competition culture in a Member Section. Your message saddened us deeply. This is an unacceptable turn for architects and architectural quality in Greece.

 

If all projects with public funding or financed by the European Investment Bank and further institutions listed in the law are exempted from the obligation to conduct

an architectural design competition,

we wonder which kind of public or joint private-public projects do not need funding from the institutions mentioned in the law and could be the object of architectural design competitions. Projects requesting funding certainly constitute the majority. The implementation of the new law means that architectural design competitions are practically abolished.

 

Astonishing is also the list of the tasks for which architectural design competitions are excluded. It includes important parks, historical squares and archeological sites, in fact most sensitive tasks requesting particularly high quality interventions.

Not long ago, last April, the ICC

was contacted in regard to the recent interventions on the Acropolis hill and recommended of course an international architectural design competition with involvement of archeologists for the preparation of the brief as the most appropriate approach to find the best solution when dealing with a world heritage monument.

 

According to the new legal situation in Greece, when the studies are established by technical services of public authority, signed by an Architect and the Central Council of Architecture has issued an opinion on them, an architectural design competition is not possible.  Such provision eliminates any professional and democratic discussion about the solution and excludes an independent control of its quality.

 

Architectural design competitions are a quality-based and solution-oriented selection         procedure         for architectural services,   the   best   way   to achieve quality in the built environment. A design competition provides the best solution for a concrete task, selected from among several entries by the jury, with a majority of independent professionals. The comparison of multiple projects enables the jury to recommend with assurance the best solution. Therefore it guarantees high value and the optimal concept for the client, the users and the society.

 

The rules for the conduct of architectural design  competitions  are  characterized  by the     principle     of     anonymity, transparency, equal  treatment,  and  non- discrimination. They are thus the best weapons  against  corruption. Furthermore open  architectural  design  competitions offer enchanted opportunity for emergence of innovative ideas and promote new talents. Every country must give the opportunity to young architects to found their practices on the basis of a won architectural design competition.

 

European public authorities must conduct a concurrence in order to award a contract for architectural services. For intellectual services and in particular architectural tasks the appropriate form of concurrence are design competitions, which focus on the quality of the proposals and not offers, which focus on the price. Both ACE (Architects Council of Europe) and UIA (International  Union  of  Architects)  share and advocate in common this position. But also in view of the UN 17SDG’s (sustainable development goals) the whole world is challenged to attain, it is not responsible to

award contracts for architectural services to the lowest price instead of the best solution.

 

The decision of the Greek Government to practically abolish the architectural design competition is totally against the current of political goals and architectural practice at international  level. The  political  discourse today in Europe with the Baukultur and New European       Bauhaus       initiatives recognizes that high  quality  of  the  built environment is a necessity of public interest. Design competitions are the best tool to      find      suitable      solutions      to architectural tasks.

 

We sincerely deplore the new Greek legislation and highly recommend to our Greek Colleagues to inform both the Presidents of UIA and ACE in order that both Organisations jointly support the Greek UIA Member Section and the Association of Architects (SADAS) in their efforts to reintroduce architectural design competitions in the Greek legislation and achieve broad use of this precious tool for improving the quality of the built environment.

 

Best regards

Regina Gonthier and Jerzy Grochulski

ICC Co-Directors

Οι επίσημες πρόσφατες ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ της UIA - UNESCO για τους ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΥΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥΣ

Διαβάστε το κείμενο στα Αγγλικά στον παρακάτω σύνδεσμο:

https://www.uia-architectes.org/webApi/uploads/ressourcefile/32/uiacompetitionguide.pdf