«Τι θα άλλαζα στον οικοδομικό κανονισμό», αναδημοσίευση από την "Καθημερινή"

Μπορεί η απόφαση της ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας να λειτουργεί ευεργετικά για την προστασία του δομημένου περιβάλλοντος, είναι όμως επόμενο ότι προκαλεί τεράστια αναστάτωση στην αγορά. Και το ερώτημα που πλέον απασχολεί όλο τον κλάδο της οικοδομής, από την κτηματαγορά έως την κατασκευή, είναι πώς θα ληφθεί η καλύτερη και ασφαλέστερη σε κάθε οικοδομικό έργο απόφαση.

Η μεταβατική ρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος, η οποία αναστέλλει την έκδοση νέων οικοδομικών αδειών που χρησιμοποιούν τα μπόνους του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ και βρίσκεται πλέον σε ισχύ (νόμος 5167/24, ΦΕΚ Α 207). Με την ίδια ρύθμιση «προστατεύονται» οι οικοδομικές άδειες που έχουν ήδη (πριν από τις 11 Δεκεμβρίου) εκδοθεί, σε αντίθεση με όσα όρισε το ΣτΕ, με τον ίδιο τον υπουργό Περιβάλλοντος Θόδωρο Σκυλακάκη να δηλώνει ότι οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να κινηθούν με δικό τους ρίσκο.

Ποιος θα κληθεί να ερμηνεύσει και να εφαρμόσει τόσο την απόφαση του ΣτΕ όσο και τη μεταβατική ρύθμιση του ΥΠΕΝ; Οι μηχανικοί, οι οποίοι πρέπει τώρα να αναπροσαρμόσουν μελέτες, να καθησυχάσουν πελάτες, να αποκρυπτογραφήσουν την απόφαση, να εκτιμήσουν αν ο πελάτης τους πρέπει να πάρει το ρίσκο ή όχι και εν ολίγοις να προσαρμοστούν ως επαγγελματίες στα νέα δεδομένα, που για πολλοστή φορά αλλάζουν απότομα. «Θα κάνουμε μαύρα Χριστούγεννα», λένε πολλοί μηχανικοί σε κατ’ ιδίαν συζητήσεις.

Η «Κ» απευθύνθηκε σε τέσσερις «μάχιμους» μηχανικούς, που ασχολούνται με κτίρια κατοικιών και τους έθεσε δύο ερωτήματα, ένα για το παρόν και ένα για το μέλλον: πρώτον, πώς μπορεί να ξεπεραστεί το αδιέξοδο που έχει τώρα δημιουργηθεί. Και δεύτερον, ίσως και σημαντικότερο, τι θα άλλαζαν στον οικοδομικό κανονισμό αν είχαν τη δυνατότητα. Οι απαντήσεις τους προέρχονται μέσα από την καθημερινή τους τριβή με τη νομοθεσία και την «πράξη» και παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

Ηλίας Παπαγεωργίου, Αρχιτέκτων μηχανικός

Να δοθεί χώρος στην αρχιτεκτονική δημιουργία

Ο ΝΟΚ εμφανίστηκε ξαφνικά το 2012 ως διάττων αστήρ στον ουρανό, χωρίς ουσιαστική διαβούλευση και χωρίς να ληφθεί υπόψη η κριτική και οι προτάσεις του καθ’ ύλην αρμοδίου Συλλόγου Αρχιτεκτόνων εκείνης της εποχής. Σήμερα γινόμαστε μάρτυρες της κατάρρευσής του που, δυστυχώς, συνοδεύεται από μια εντυπωσιακή έκρηξη με πολλά θύματα. Τίθεται ομολογουμένως ένα εύλογο ερώτημα: μήπως οι νόμοι θα μπορούσαν να είναι λιγότερο «ουρανοκατέβατοι»; Η απόφαση του ΣτΕ επικυρώνει με νομικούς όρους μια κοινή αίσθηση που ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας αρχίζει να συνειδητοποιεί: πως ο χώρος δεν αποτελεί μόνο φορέα οικονομικής ανάπτυξης αλλά πρωτίστως το πεδίο συνύπαρξης των ανθρώπων. Η διόγκωση ενός κτιρίου επιβαρύνει το άμεσο περιβάλλον, τους υπαίθριους χώρους, τα γειτονικά κτίρια και τους κατοίκους τους, αλλά και την πόλη που έχει ανάγκη από επιπλέον υποδομές για να αντεπεξέλθει σε αυτή την αύξηση. Αν και η απόφαση του ΣτΕ είναι θετική, ωστόσο είναι απαραίτητο να επισημανθεί πως η εκ των υστέρων ακύρωση αδειών και προεγκρίσεων που εκδόθηκαν νόμιμα (καλώς ή κακώς), αλλά δεν ξεκίνησε η κατασκευή τους, δημιουργεί τεράστια προβλήματα στους μελετητές και τους εργοδότες τους. Δεν είναι εύκολο να προταθούν λύσεις στο «αδιέξοδο», χωρίς τις απαιτούμενες νομικές γνώσεις. Οφείλουμε όμως να επισημάνουμε το πρόβλημα. Μάλλον πιο εποικοδομητικό είναι να αντιληφθούμε τη συγκυρία, όχι ως «αδιέξοδο», αλλά ως «διέξοδο»: ως ευκαιρία εκκίνησης μιας συζήτησης σχετικά με τη νομοθεσία που διέπει τη δόμηση, η οποία δεν αφορά μόνο τον ΝΟΚ. Είναι πλέον απαραίτητο να θεσπιστεί ένας απλός και σαφής Αρχιτεκτονικός Οικοδομικός Κανονισμός βασιζόμενος σε πολεοδομικά και οικιστικά κριτήρια που ορίζουν μεγέθη και περιορισμούς με εύληπτο τρόπο, αφήνοντας χώρο στην αρχιτεκτονική δημιουργία.

Για παράδειγμα, να βασίζεται στον όγκο και όχι στον παρωχημένο συντελεστή δόμησης. Τα κριτήρια αυτά δεν είναι απαραίτητο να εφαρμόζονται οριζόντια σε κάθε περιοχή, αλλά να προκύπτουν από μελέτες πολεοδομικού και αστικού σχεδιασμού. Επισημαίνεται πως αυτή τη στιγμή εκπονούνται δεκάδες τοπικά πολεοδομικά σχέδια, το περιεχόμενο των οποίων είναι εν πολλοίς άγνωστο, δημιουργώντας εύλογα ερωτήματα για τη στόχευσή τους.

Το προϊόν μιας τέτοιας διαδικασίας δεν θα προκύψει αύριο. Αν δεν δοκιμάσουμε, όμως, θα ακολουθήσουμε πάλι τις «λύσεις» που υπαγορεύονται από την κτηματαγορά, αναμένοντας την επόμενη φορά που θα «σκάσουν» στο κεφάλι μας – ζημιώνοντας ακόμη και την ίδια.

Αγγελος Μπαρμπαλιός, Πολιτικός μηχανικός

Ενεργοποίηση της Ψηφιακής Τράπεζας Γης

Η κυβέρνηση, αφού κατάφερε να ξεχειλώσει ακόμη και τον ΝΟΚ, ανακαλύπτει πως το ΣτΕ υιοθετεί τη λογική τού «πονάει χέρι, κόψει κεφάλι», κρίνοντας αντισυνταγματικά ακόμη και τα πατάρια που υπάρχουν από τον οικοδομικό κανονισμό του 1955.

Ο ΝΟΚ δεν ήρθε βεβαίως ως θείο δώρο, αλλά ακολουθεί τα χνάρια του ΓΟΚ του 1985, διανθισμένος με στοιχεία του ΓΟΚ 1973, οδηγώντας σε έξτρα δόμηση, αλλά και σε περιορισμό της κάλυψης. Οι πολέμιοι κάθε αλλαγής ξεχνάνε επίσης πως μέχρι τον νέο τρόπο έκδοσης των αδειών το πάρτι αυθαιρεσίας στη χώρα δεν είχε τελειωμό και πλέον τον έλεγχο της νομιμότητας των κτιρίων εξασφαλίζουν οι ιδιώτες ελεγκτές μηχανικοί και όχι το κράτος που, με διάτρητες νομοθεσίες από την εποχή του Τρίτση, δεν ήθελε να προασπίσει.

Το καλύτερο που έχει να κάνει το υπουργείο Περιβάλλοντος είναι να καταλάβει επιτέλους πως ο μερκαντιλισμός δεν έχει καμία θέση στον σχεδιασμό του δομημένου περιβάλλοντος, αλλά υπηρετεί μόνο την υπόγεια συναλλαγή των εμπλεκομένων μερών και να αποφασίσει πως η κάλυψη, ο όγκος, το ύψος, οι θέσεις στάθμευσης είναι τα κυρίαρχα και κρίσιμα μεγέθη σχεδιασμού των κτιρίων που επηρεάζουν τον αστικό ιστό και όχι οι ατελείωτοι υπολογισμοί σε σεντόνια σχεδίων για να εξασφαλίσει κάποιος ένα τετραγωνικό παραπάνω για πώληση.

Ταυτόχρονα, η επικείμενη απόφαση του ΣτΕ μπορεί επιτέλους να οδηγήσει την κυβέρνηση να ενεργοποιήσει την Ψηφιακή Τράπεζα Γης, αν αυτή θέλει να λύσει τον γόρδιο δεσμό που δημιουργήθηκε για χιλιάδες επενδυτές και νέους ιδιοκτήτες εν δυνάμει αυθαιρέτων ιδιοκτησιών με σύννομες άδειες. Η μεταφορά συντελεστή δόμησης από διατηρητέα ή υπό απαλλοτρίωση ακίνητα εντός του ίδιου καλλικρατικού δήμου για τη νομιμοποίηση των «αντισυνταγματικών» προβλέψεων του ΝΟΚ σε όσα κτίρια είναι ήδη σε εξέλιξη (να έχει δηλαδή πραγματοποιηθεί η σκυροδέτηση της θεμελίωσης που πιστοποιείται από ελεγκτή δόμησης) διατηρεί το περιβαλλοντικό ισοζύγιο και δεν μεταβάλλει προς το δυσμενέστερο το αστικό περιβάλλον. Θα είναι μια μοναδική ευκαιρία να κατατεθούν οι πόροι αυτοί σε escrow accounts (λογαριασμoύς μεσεγγύησης) για την αποκατάσταση των διατηρητέων κτιρίων των οποίων ο υπολειπόμενος συντελεστής θα εξαγοράζεται. Η χρηματοδοτική διαδικασία καθόλου άγνωστη δεν είναι στο υπουργείο Περιβάλλοντος, καθώς έχει δοκιμαστεί στα προγράμματα «Εξοικονομώ», χωρίς προβλήματα. Πρωτόγνωρες καταστάσεις, απαιτητικές λύσεις.

Ράνια Γάκη, Αρχιτέκτων μηχανικός

Απαραίτητη μια μεταβατική διάταξη

Η ανακοίνωση της απόφασης του ΣτΕ για τον ΝΟΚ έχει φέρει τους μελετητές μηχανικούς σε εξαιρετικά αμήχανη θέση. Θεωρώ πως το ΥΠΕΝ οφείλει για λόγους ασφαλείας δικαίου να διατηρήσει την ισχύ των αδειών που εκδόθηκαν έως τις 11.12.2024. Η ημερομηνία έκδοσης της άδειας είναι σαφής και αυταπόδεικτη, ενώ η υιοθέτηση παραμέτρων, όπως ο χρόνος έναρξης χωματουργικών εργασιών με χρήση τιμολογίων κ.λπ., θα μπορούσαν να καταστήσουν περισσότερο διαβλητή την όλη προσπάθεια ίσης και κοινής αντιμετώπισης των πολιτών.

Παράλληλα, είναι απαραίτητη η έκδοση από πλευράς ΥΠΕΝ μιας μεταβατικής διάταξης ισχύος των υπολοίπων διατάξεων του ΝΟΚ αμέσως μετά τη δημοσίευση της τελικής απόφασης του ΣτΕ ώστε να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος έως την αναθεώρησή του, δίχως όμως να «παγώσει» η αγορά.

Κατά τη γνώμη μου, η απόφαση του ΣτΕ πρέπει να αποτελέσει την ευκαιρία να ξανασκεφτούμε τον τρόπο με τον οποίο μελετάμε και σχεδιάζουμε τα κτίρια και τις πόλεις μας. Η γενιά μας καλείται να δώσει λύση σε δύο βασικά προβλήματα. Το περιβαλλοντικό – ενεργειακό και το στεγαστικό.

Πιστεύω πως o σχεδιασμός ενεργειακών κτιρίων οφείλει πλέον να ενσωματωθεί στον Κτιριοδομικό Κανονισμό και να αποτελεί δεδομένο για κάθε νέο κτίριο που κατασκευάζεται, όχι με την παροχή μπόνους σε μορφή πολεοδομικών μεγεθών αλλά φορολογικών κινήτρων.

Στη συνέχεια (σε συνάρτηση με την κατάρτιση των τοπικών πολεοδομικών σχεδίων) μια αναθεώρηση του ΝΟΚ που θα καταργήσει τη λογική της χρήσης του συντελεστή δόμησης ως κύριο πολεοδομικό μέγεθος και θα τον αντικαταστήσει με περιορισμούς στην κάλυψη, το ύψος και τον μέγιστο επιτρεπόμενο όγκο θα οδηγήσει σε μια απλοποίηση του οικοδομικού κανονισμού και θα απελευθερώσει τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό. Ενα πλαίσιο όπου ο μέγιστος όγκος, το ιδεατό στερεό, με την ταυτόχρονη εφαρμογή του Κτιριοδομικού Κανονισμού, θα είναι το πρότυπο εντός του οποίου όλες οι σχεδιαστικές επιλογές (πατάρια, έρκερ, σοφίτες) είναι νόμιμες.

Το αποτύπωμα ενός κτιρίου στην πόλη είναι ο όγκος του. Το στερεό, δηλαδή, που στέκεται και σκιάζει ή αναδεικνύει με τη μορφή του τους κοινόχρηστους χώρους της, ορίζει τις φυτεύσεις και υποδεικνύει τις κινήσεις των χρηστών της.

Οσο πιο απλό γίνει το σύστημα υπολογισμού των πολεοδομικών μεγεθών, τόσο πιο αδιάβλητο θα είναι νομικά και τόσο πιο δίκαιο θα είναι για το σύνολο των πολιτών.

Κωνσταντίνος Ράπτης, Αρχιτέκτων μηχανικός

Ας απλοποιήσουμε τον τρόπο που μελετάμε ένα κτίριο

Η απόφαση της 11ης Δεκεμβρίου του ΣτΕ ενίσχυσε την αφερεγγυότητα του κράτους απέναντι στους μηχανικούς, στον κλάδο της οικοδομής, αλλά ακόμη περισσότερο στον ίδιο τον πολίτη. Το εύλογο ερώτημα είναι πώς χαρακτηρίζεται αντισυνταγματικό το περιεχόμενο του ΝΟΚ, όταν την ίδια στιγμή έχουμε νομιμοποιήσει εκατομμύρια αυθαίρετα, πώς γίνεται να τιμωρούμε αυτούς που απλώς ακολούθησαν τον νόμο;

Κατά τη γνώμη μου, ο νόμος σωστά ενσωμάτωσε περιβαλλοντικά κριτήρια μέσω κινήτρων (μπόνους). Το πρόβλημα παρουσιάστηκε όταν έγινε η συνδυαστική εφαρμογή των κινήτρων σε υπέρμετρο βαθμό. Η απόφαση του ΣτΕ δεν θα πρέπει να εφαρμοστεί με οριζόντιο τρόπο, αλλά λαμβάνοντας υπόψη ότι κάθε περιοχή έχει τα δικά της πολεοδομικά και οικιστικά κριτήρια, θα πρέπει μέσω τοπικής διαβούλευσης η κάθε πολεοδομική ενότητα να αποφασίσει ξεχωριστά με ποια και πόσα κίνητρα μπορεί να προχωρήσει από εδώ και πέρα.

Σήμερα, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο χρόνος απαίτησης για την έκδοση μιας νέας οικοδομικής άδειας είναι μια διαδικασία πολύμηνη που εμπλέκονται πολλοί συνάδελφοι διαφορετικών ειδικοτήτων και εγκρίσεις φορέων, με καταληκτική ημερομηνία την 11η Δεκεμβρίου, μία βεβαίωση όρων δόμησης, δηλαδή η αρχή της διαδικασίας έγκρισης δόμησης, θα πρέπει να θεωρηθεί αρκετή για απόδειξη έναρξης εργασιών και τη μη αναστολή αυτής ή ακόμη και η κατάθεση στα αρμόδια τοπικά συμβούλια αρχιτεκτονικής, καθώς σε πολλές περιπτώσεις η αναμονή για έγκριση μπορεί να περάσει το δίμηνο. Στην αντίθετη περίπτωση η αναδρομική του ισχύς θα επιφέρει μεγάλο οικονομικό πλήγμα στον κλάδο της κατασκευής με έμμεσο αντίκτυπο στο σύνολο της κοινωνίας.

Στην ερώτηση τι θα άλλαζα στον ΝΟΚ, η απάντηση είναι απλή, την ασάφεια και την πολυνομία που εξακολουθεί να είναι το βασικό του πρόβλημα. Το κάθε άρθρο και παράγραφος μνημονεύει παρελθόντα άρθρα και προεδρικά διατάγματα, με αποτέλεσμα καλός μηχανικός να θεωρείται αυτός που μπορεί να αποκωδικοποιήσει τον οικοδομικό κώδικα και όχι αυτός που με το όραμα και τη γνώση του προσφέρει μια αξιόλογη μελέτη. Πιστεύω ότι ήρθε η ώρα να απλοποιήσουμε τον τρόπο που μελετάμε ένα κτίριο και η δόμηση να εγκρίνεται στη βάση ενός «κελύφους» επιτρεπόμενου όγκου, που αυστηρά μέσα στα νοητά όρια αυτού –χωρίς «παραθυράκια και μελανά σημεία»– ο μελετητής να έχει την ελευθερία να εκφραστεί ελεύθερα και να αποδώσει το 100% των γνώσεων και της εμπειρίας του.

«Τι θα άλλαζα στον οικοδομικό κανονισμό»

Παρέμβαση στο "Βήμα Τηλεόραση Ιωάννινα" για τον ΝΟΚ μετά την Απόφαση του ΣτΕ, από τον σ. Κωνσταντίνο Τσούτση

Παρέμβαση του σ. Κωνσταντίνου Τσούτση στο δελτίο ειδήσεων του "Βήμα Τηλεόραση Ιωάννινα"  για τον ΝΟΚ μετά την Απόφαση του ΣτΕ, με μια αναφορά και στο Κάστρο Παντοκράτορα Πρέβεζας. Ο σ. Τσούτσης είναι πρόεδρος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Πρέβεζας, μέλος του ΔΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και μέλος της Συσπείρωσης Αριστερών Αρχιτεκτόνων. 

"Και σήμερα, 80 χρόνια μετά τα Δεκεμβριανά, τι;" - του Τάση Παπαϊωάννου*

«Οι αντιστάσεις του παρελθόντος πηγή έμπνευσης των αγώνων του σήμερα». Εκδήλωση στα Προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας                                            [17.12.2024]

Όταν η συλλογική μνήμη εξασθενεί, η κοινωνία κινδυνεύει να ξαναζήσει τις ίδιες τραγωδίες του παρελθόντος που καιροφυλακτούν. Στο όνομα της “εθνικής συμφιλίωσης” που προτάσσεται από κάποιους, δεν μπορεί να εξομοιώνονται οι θύτες με τα θύματα, οι δωσίλογοι προδότες με τους αντιστασιακούς αγωνιστές ή να επιχειρείται να γραφτεί η νεότερη ιστορία στον τόπο μας, αντιστρέφοντας ή υποβαθμίζοντας τα γεγονότα όπως αυτά συντελέστηκαν πραγματικά.  Η μνήμη ποτέ δεν είναι ουδέτερη, αδιάφορη, άχρωμη. Έχει χρώμα και μάλιστα έντονο, ανεξίτηλο, με το οποίο την πότισαν μια για πάντα τα ιστορικά γεγονότα. Το να θυμόμαστε, όπως επιχειρεί η σημερινή εκδήλωση στα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας, θωρακίζει τη μνήμη των πολιτών από τη λήθη, αντιστέκεται στις ακροδεξιές αναθεωρητικές προσπάθειες  παραχάραξης της ιστορίας, κυρίως όμως στοχεύει στο σήμερα και τους καθημερινούς αγώνες για μια καλύτερη ζωή.

Νομίζω ότι ο ουσιαστικός στόχος των εκδηλώσεων, είναι να δώσουμε φωνή σ’ αυτούς που βρίσκονται από κάτω. Κάτω από το χαλί όπου τους έσπρωξε βάναυσα το σύστημα, ως ανεπιθύμητα σκουπίδια. Να μη φαίνονται, αλλά και να μην ακούγονται. Να μην υπάρχουν και, ει δυνατόν, να θαφτούν μια για πάντα κάτω από τα επάλληλα στρώματα σκόνης της λήθης. Το επιτελικό κράτος που τόσο ανερυθρίαστα προπαγανδίζει η κυβέρνηση, είναι αδίστακτο, αδιάλλακτο, ανάλγητο, εκδικητικό. Δεν αφουγκράζεται καμιά φωνή διαμαρτυρίας, δεν εντοπίζει κανένα πρόβλημα. Κύρια αποστολή του η διαιώνιση του Status Quo, η δουλική υπηρέτηση των συμφερόντων των ολίγων εις βάρος των πολλών.

Η κυρίαρχη εξουσία μέσω του εξευγενισμού που εφαρμόζει σε πολλές γειτονιές της Αθήνας, δεν θέλει να εμφανίζει στις λουστραρισμένες προθήκες της φωταγωγημένης βιτρίνας του την πραγματικότητα της πόλης, τα πολλαπλά της πρόσωπα, τις πάμπολλες ετερότητές της, αλλά επιχειρεί με κάθε μέσον να την αλλοιώσει, να την εξωραΐσει. Να βάλει με τη βία και την καταστολή στη θέση του πραγματικού, έναν εικονικό ειδυλλιακό κόσμο φτιαγμένο στα μέτρα της. Εξαφανίζει αυτό που την ενοχλεί, αυτό που την διαψεύδει, αυτό που είναι δυνατόν να την υπονομεύσει. Όμως όσο κι αν προσπαθεί τόσο ξεφυτρώνουν ακηδεμόνευτα και αυτοοργανωμένα  κινήματα πολιτών που διεκδικούν αυτόν τον άλλο τρόπο ζωής, της αυτοδιαχείρισης και χειραφέτησης, αυτόν τον άλλο κόσμο.

Ένας πόλεμος συμβαίνει εκεί έξω στην πόλη, στους δρόμους, στις πλατείες, στα κατειλημμένα κτίρια. Ένας πόλεμος σκληρός, αδυσώπητος με θύματα τους ανίσχυρους, τους αδύναμους, τους απροστάτευτους. Η ανθρώπινη ζωή δεν μετράει το ίδιο για όλους. Μπαίνει πάνω σε μια ζυγαριά που άλλοι την κρατούν, τη ρυθμίζουν κι αποφασίζουν προς τα που κάθε φορά θα γέρνει. Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι γεμάτη από κοινωνικούς αγώνες, απέναντι σ’ αυτούς που αποφασίζουν για εμάς, χωρίς εμάς. Αγώνες καθημερινής αντίστασης ανθρώπων που δεν το βάλανε κάτω, δεν συμβιβάστηκαν, δεν παραιτήθηκαν, αλλά πάλεψαν να κάνουν το όνειρο πραγματικότητα, όπως εκείνο τον μακρινό Δεκέμβρη του ‘44, όπως κάθε Δεκέμβρη. Αν αφήνει μια ενεργό και ζωοποιό παρακαταθήκη ο Δεκέμβρης του ’44, είναι η απεριόριστη δύναμη της συλλογικότητας των από κάτω. Αυτή τη δύναμη φοβούνται, αυτή κάθε φορά κτυπούν ανελέητα, γιατί γνωρίζουν πολύ καλά ότι τα όνειρα των πολλών, μπορούν να γκρεμίσουν σαν χάρτινο πύργο την εξουσία τους.  Είναι αυτός ο ποταμός των ανθρώπων που ξεχύνεται ακάθεκτος στο δρόμο και αγωνίζεται να φέρει στη ζωή πάλι το φως και την ελπίδα. Όχι κάποτε, όχι αύριο, αλλά ΤΩΡΑ!

Στις μέρες μας η επίθεση του ιδιωτικού σε ότι έχει απομείνει δημόσιο είναι πρωτοφανής. Τα πάντα εκποιούνται, οι κοινωνικές κατακτήσεις πριονίζονται, τεμαχίζονται, διαλύονται.  Οι κάτοικοι εκδιώκονται από τις γειτονιές που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, τα σπίτια τους εκποιούνται αντί πινακίου φακής στο όνομα της «ελεύθερης» -τάχατες- αυτορυθμιζόμενης αγοράς, ενώ μια νέα ύπουλη έκφανση αποικιοκρατίας συντελείται στη χώρα μας – κι όχι μόνο φυσικά.

Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και εδώ, στο χώρο των Προσφυγικών που βρισκόμαστε  σήμερα. Δεν είναι μόνο η μεγάλη αρχιτεκτονική αξία των κτιρίων ως εξαιρετική μεσοπολεμική αρχιτεκτονική, αλλά και και όλα μαζί αποτελούν ένα σπάνιο αντιπροσωπευτικό δείγμα οικιστικού συγκροτήματος της εποχής, ένα εμβληματικό τοπόσημο της περιοχής. Κυρίως όμως είναι η μακρόχρονη ιστορία που τα συντροφεύει ως τις μέρες μας. Ιστορία της προσφυγιάς η οποία καθόρισε ανεξίτηλα τη φυσιογνωμία της Αθήνας από το 1922 ίσαμε σήμερα.

Σήμερα μια σκοτεινιά απλώνεται πάνω από την πόλη κι ας θέλουν να μας πείσουν ότι όλα κυλούν ομαλά, ενταγμένα μέσα στην κανονικότητα που εκείνοι έχουν εφεύρει. Ο φόβος που τόσο μεθοδευμένα η σύγχρονη βιοπολιτική εξουσία έχει απλώσει πάνω στην κοινωνία δεν έχει προηγούμενο. Επιστρατεύονται τα πάντα προκειμένου να επικρατεί ο ζόφος και όλοι να αποδεχθούν αδιαμαρτύρητα το Θατσερικό δόγμα ΤΙΝΑ. Τη ζούγκλα, δηλαδή, στην οποία επιβιώνει ο ισχυρότερος ή ως υπόδουλος, αυτός που έχει παραιτηθεί και προσαρμοστεί στη νέα (ή σωστότερα στην παμπάλαια) τάξη πραγμάτων.

Η αρχιτεκτονική και η πολεοδομία είναι η αποκρυστάλλωση της ζωής στο χώρο και στο χρόνο. Αποτελούν τα υλικά τεκμήρια του ανθρώπινου πολιτισμού, έτσι όπως αυτός καταγράφεται σε κάθε ιστορική συγκυρία. Όπως αναφέρει ο αρχιτέκτονας Ιωάννης Δεσποτόπουλος, καθηγητής στο παρελθόν στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ: «Το πρωταρχικό στοιχείο της πόλης είναι η ενεργός κοινότητα των αυτοδιοικούμενων συμπολιτών, οι οποίοι ενσυνείδητα καθόρισαν μία δημόσια και μια ιδιωτική οργάνωση – μια “Δίαιτα” (δηλαδή, έναν κώδικα, ένα Χάρτη) η οποία ορίζει ηθικά και πνευματικά την πολιτική κι επίσης την υλική και καθημερινή ζωή. Αυτό σημαίνει ότι η ζωή απέκτησε ιδεολογικό περιεχόμενο».

Η πόλη δεν έχει μόνο υλική υπόσταση, δεν είναι, δηλαδή, μόνο το χτισμένο περιβάλλον, αλλά είναι και η ίδια ένας ζωντανός οργανισμός που αλλάζει μέσα στο πέρασμα του χρόνου, όπως αλλάζουμε κι εμείς. Μεγαλώνει, γερνάει, αλλά και ξανανιώνει, εξελίσσεται, μετασχηματίζεται. Τίποτε δεν μένει σταθερό πάνω της. Το χθες δεν είναι το ίδιο με το σήμερα και το αύριο θα είναι κάτι άλλο, διαφορετικό, που θα ανατείλει μαζί με το ξημέρωμα της καινούριας μέρας.

Η πόλη με κανένα τρόπο δεν είναι ενιαία. Χωρίζεται σε ασύνδετες επικράτειες, χαρακτηρίζεται από ταξικές αντιθέσεις, από κραυγαλέες ανισότητες. Θα μπορούσαμε να πούμε πως υπάρχουν πολλές πόλεις μέσα στην πόλη, όπως υφίστανται και πολλές πραγματικότητες. Όλα πάνω στο σώμα της είναι ρευστά, δυναμικά, κινούνται διαρκώς και η εικόνα της ποτέ δεν είναι στατική, απαράλλαχτη, αμετακίνητη. Αφουγκράζεται κάθε χτύπο της ζωής, κάθε ψίθυρο και εκφράζει στον χώρο και τον χρόνο το γίγνεσθαι της καθημερινότητάς μας. Την καθορίζουν οι παρουσίες όλων όσων ζουν, και τη στοιχειώνουν οι απουσίες όλων εκείνων που έφυγαν από τη ζωή στο παρελθόν και δεν υπάρχουν πια. Ιστορεί αενάως τις ζωές των κατοίκων της.

Μνημονεύουμε τους ανθρώπους που έφυγαν από τη ζωή και από τους χώρους μέσα στους οποίους έζησαν, τα αντικείμενα που άγγιξαν, σαν όλα να έχουν κάτι απ’ αυτούς, να κρατούν σε πείσμα του χρόνου ζωντανή τη θύμησή τους ή όπως έγραφε ο φίλος Κωστής Παπαγιώργης: «Ο κανόνας είναι αδιάσειστος: μνημονεύουμε το πρότερον, ουδέποτε το νυν».

Περπατoύμε στην πόλη. Κάθε σπιθαμή του εδάφους της μπορεί να διηγηθεί τη θυσία των αγωνιστών που δεν συμβιβάστηκαν, που πάλεψαν για τις ιδέες τους: για ελευθερία, ισότητα, κοινωνική δικαιοσύνη για όλες και όλους. Σ’ αυτή τη γωνία δολοφόνησαν τον Πέτρουλα, στην άλλη τον Κουμή, την Κανελλοπούλου, στα στενά των Εξαρχείων τον Γρηγορόπουλο και λίγο παρακάτω τον Καλτεζά. Βλέπουμε τα συγκεκριμένα σημεία της πόλης και φέρνουμε στον νου μας τα νέα παιδιά που έφυγαν τόσο άδικα από τη ζωή, αλλά την ίδια στιγμή αυτά τα σημεία γίνονται «τόποι προσκυνήματος» στη νεότητα που ονειρεύτηκε την ουτοπία. Στην ταράτσα της Νομικής πριν από 51 χρόνια φοιτητές και φοιτήτριες φώναζαν για την ελευθερία, ενώ αργότερα στο Πολυτεχνείο χιλιάδες άλλοι, μέσα κι έξω από αυτό,  εξεγέρθηκαν σε χαλεπούς καιρούς γιατί οραματίστηκαν έναν καλύτερο κόσμο.

Πόλη είναι κυρίως οι άνθρωποι που κατοικούν σ’ αυτήν και την ζωογονούν με την παρουσία τους. Είναι ο χώρος των κοινών δράσεων, των κοινωνικών διεκδικήσεων, της αλληλεγγύης και της συντροφικότητας, είναι κοντολογίς, η χωρική έκφραση του συλλογικού κατοικείν. Είμαστε όλοι Εμείς.

Καθένας βιώνει την πόλη με τον δικό του προσωπικό τρόπο, την αντικρίζει μέσα από τα δικά του μάτια· η πρόσληψή της είναι απολύτως ατομική υπόθεση. Πάντοτε αφηγούμαστε τη δική μας εκδοχή ενός πράγματος, ενός συμβάντος, που διαφέρει από την εκδοχή των άλλων. Είμαστε τα γεγονότα που ζήσαμε και θυμόμαστε. Η πραγματικότητα της πόλης είναι η δική μας κάθε φορά πραγματικότητα. Προβολή στον χώρο των δικών μας αποκλειστικά βιωμάτων, των δικών μας προβλημάτων. Η ζωή της πόλης είναι το άθροισμα όλων αυτών των αναρίθμητων καθημερινών εμπειριών των κατοίκων της. Ζωογονείται από τις αναπνοές των ανθρώπων που ζουν μέσα στις κόγχες των κτιρίων της, σε κάποια γειτονιά, σε κάποιον δρόμο, σε κάποιον όροφο.

Όλα, άλλα λιγότερο κι άλλα περισσότερο, σιγοψιθυρίζουν τις ιστορίες των ανθρώπων που έζησαν μέσα στους χώρους τους. Γιατί τα κτίρια δεν είναι μόνο πέτρες, ξύλα, μπετόν ή τούβλα, αλλά «δοχεία» όπου μέσα τους κουρνιάζει η ζωή, και με την έννοια αυτή είναι και «δοχεία μνήμης», όπως είναι τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας. Σαν τα σπίτια να κρατούν φυλαγμένα μέσα στους χώρους τους θραύσματα μνήμης, να αφηγούνται ιδιαίτερες στιγμές άγνωστων καθημερινών βιωμάτων. Σαν τις σφαίρες που άφησαν το αποτύπωμά τους πάνω στους σοβάδες των μεσοπολεμικών κτιρίων, να υπάρχουν εκεί αδιάψευστοι μάρτυρες της ιστορίας των Δεκεμβριανών, ανεπούλωτες πληγές πάνω στο σώμα της πόλης.

Τα Προσφυγικά της Αλεξάνδρας πρέπει να παραμείνουν ως έχουν μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Τόποι κατοίκησης αλλά και κοινωνικών αγώνων, ζωντανό κύταρο διεκδίκησης και συγκρότησης ενός άλλου τρόπου ζωής. Δεν νοείται καμιά αλλαγή χρήσης των κτιρίων, κανένα μουσείο δεν μπορεί να στηθεί μέσα στο σώμα τους χωρίς να αλλοιώσει το χαρακτήρα τους, το ανεκτίμητο συμβολικό φορτίο που κουβαλούν πάνω τους. Είναι, δηλαδή, τα ίδια τα κτίρια φορείς της ιστορίας τους, που στέκουν in situ, να μνημονεύουν εσαεί την ιστορία της προσφυγιάς.

Κάθε γωνιά της πόλης, κάθε σημείο της, μνημονεύει συγκλονιστικές προσωπικές και συλλογικές ιστορίες, σαν να έχουν χαραχτεί βαθιά πάνω σε δρόμους, σε πλατείες, σε τοίχους, κι ας μην μπορούμε να τις δούμε, παρά μόνο να τις θυμηθούμε. Το παρόν της πόλης γράφεται καθημερινά πάνω στο παλίμψηστο αμέτρητων παρελθόντων, ή όπως το διατυπώνει ωραία ο Fernando Pessoa: «Το παρόν είναι παλαιότατο, διότι όλα όταν υπήρξαν ήταν παρόν». Όλη η πόλη είναι πλημμυρισμένη με μνήμες παρελθόντων χρόνων, έτσι που ο χώρος και ο χρόνος να συστέλλονται και να γίνονται ένα μέσα στη διαχρονική της εξέλιξη. Μόνο αν ενώσεις όλα αυτά τα κατακερματισμένα θραύσματα μνήμης, θα αποκαλυφθεί ολόκληρο το πρόσωπό της, κάθε ψήγμα της αθέατης ιστορίας της. Μνήμες που, όσο κι αν επιχειρήσει κανείς να εξαλείψει από τη συλλογική μνήμη, τόσο αυτές θα ξανάρχονται ολοζώντανες, υπενθυμίζοντας ότι κάποια γεγονότα δεν μπορούν και δεν πρέπει ποτέ να ξεχαστούν. Αν αφαιρέσεις τις μνήμες μιας πόλης, αν απαλείψεις από το σώμα της το τι συνέβη στην Αθήνα τον Δεκέμβρη του ’44, είναι σαν να τη σβήνεις από τον χάρτη της Ιστορίας και να βυθίζεται οριστικά μέσα στην άβυσσο του Τίποτα.

[Το κείμενο παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της εκδήλωσης «80 χρόνια από τα Δεκεμβριανά – Οι αντιστάσεις του παρελθόντος πηγή έμπνευσης των αγώνων του σήμερα» που έγινε την Κυριακή 15.12.2024 στα Προσφυγικά της Λ. Αλεξάνδρας]

** Αρχιτέκτων-ομότιμος καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ

Ομόφωνη απόφαση ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής: Αρχιτέκτονες στην εκπαίδευση

Α.Π. 4419                                                                                          Αθήνα, 18 Δεκεμβρίου 2024 

Προς:

τον κ. Κυριάκο Πιερρακάκη, Υπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού
την κ. Ιωάννα Λυτρίβη, Υφυπουργό Παιδείας, Θρησκευμάτων & Αθλητισμού
την κ. Όλγα Καφετζοπούλου, Γενική Γραμματέα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης, Κατάρτισης (Ε.Ε.Κ.) και Δια Βίου Μάθησης (Δ.Β.Μ.)

Ομόφωνη απόφαση ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής: Αρχιτέκτονες στην εκπαίδευση
Αξιότιμε κ. Υπουργέ,
Αξιότιμη κ. Υφυπουργέ,
Αξιότιμη κ. Γενική Γραμματέα,
Σε συνέχεια της με Α.Π. 4345/09.10.2024 απόφασής μας ως ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής, της με Α.Π. 69558/30.09.2024 απόφασης του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ αλλά και της με Α.Π. ΤΥΟΔΠΕ/136/28.11.2024 (ΑΔΑ: Ψ32146Ψ842-ΟΔ7) απόφασης της Διοικούσας Επιτροπής του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (επισυνάπτονται), αιτούμαστε συνάντηση με το Υπουργείο σας για να σας θέσουμε τα θέματα των αρχιτεκτόνων που εργάζονται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπως περιγράφονται παρακάτω:

Η κατάσταση για τους/ις αρχιτέκτονες/ισσες στην εκπαίδευση θα μπορούσε να περιγραφεί με μία μόνο φράση: οι αρχιτέκτονες εκδιώκονται από την εκπαίδευση.

Η εκδίωξη των αρχιτεκτόνων από την εκπαίδευση έγινε σε τρεις φάσεις:
1.      Το 2018, με την ενοποίηση των ειδικοτήτων αρχιτεκτόνων, πολιτικών και τοπογράφων μηχανικών, οπότε και αφαιρέθηκαν από τον ενοποιημένο κλάδο μια σειρά από μαθήματα τα οποία δίδασκαν έως τότε οι αρχιτέκτονες, όπως το ελεύθερο σχέδιο, η ιστορία της τέχνης και οι αρχές σύνθεσης, μαθήματα τα οποία βρίσκονται στο πρόγραμμα σπουδών των αρχιτεκτονικών σχολών και οι αρχιτέκτονες είναι απολύτως επαρκείς για τη διδασκαλία τους.

2.      Το 2020, όταν άλλαξε το ωρολόγιο πρόγραμμα των γενικών λυκείων και αφαιρέθηκε από αυτό, μεταξύ άλλων, η διδασκαλία των σχεδίων ως μάθημα επιλογής.

3.      Το 2024, όταν αφαιρέθηκαν από τους αρχιτέκτονες οι αναθέσεις μαθημάτων εκπαιδευτών της ειδικότητας «Εσωτερική Αρχιτεκτονική, Διακόσμηση και Σχεδιασμός Αντικειμένων» των Σχολών Ανώτερης Επαγγελματικής Κατάρτισης Σ.Α.Ε.Κ.». Σημειώνεται ότι τα μαθήματα των οποίων οι αναθέσεις αφαιρούνται από τους αρχιτέκτονες, αποτελούν βασικά γνωστικά τους αντικείμενα.

Το θέμα της απαξίωσης των σπουδών, της υποβάθμισης των διπλωμάτων και του περιορισμού των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αρχιτεκτόνων μηχανικών της εκπαίδευσης είναι πολύ σοβαρό.

Επιπλέον αυτού όμως θα πρέπει να τονιστεί και η υποβάθμιση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης των μαθητών/τριών και σπουδαστών/τριών, καθώς και το εξωφρενικό γεγονός ότι δεν διδάσκονται πλέον στα γενικά λύκεια δύο πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, το γραμμικό και το ελεύθερο σχέδιο, καθιστώντας την πρόσβαση στις αρχιτεκτονικές σχολές δύσκολη και ακριβή και ως εκ τούτου ταξική.

Η ενισχυτική διδασκαλία του ελεύθερου και του γραμμικού σχεδίου δεν μπορεί να υποκαταστήσει την κανονική διδασκαλία τους. Εφόσον η τελευταία επανέλθει, θα μπορούσε και η ενισχυτική να λειτουργεί θετικά και επικουρικά, εφόσον διεξάγεται δια ζώσης, σε μικρή ομάδα σχολείων, με λίγους μαθητές και διδάσκοντες κατά προτεραιότητα αρχιτέκτονες μηχανικούς.

Για τους παραπάνω λόγους, ζητάμε:
•       την επαναφορά της διδασκαλίας των μαθημάτων γραμμικού και ελεύθερου σχεδίου στη Β’ και στη Γ’ τάξη του Γενικού Λυκείου

•       την επαναφορά της Α’ ανάθεσης όλων των μαθημάτων που αφαιρέθηκαν από τους αρχιτέκτονες μηχανικούς σε ΓΕΛ, ΕΠΑΛ και ΣΑΕΚ (γραμμικό σχέδιο, ελεύθερο σχέδιο, ιστορία τέχνης, αρχές σύνθεσης και πολλά ακόμη ανά ειδικότητα)

•       την πρόσληψη αρχιτεκτόνων μηχανικών για την κάλυψη όλων των παραπάνω αναθέσεων
Η παρουσία των αρχιτεκτόνων μηχανικών στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι απαραίτητη μεταξύ άλλων και για την άρτια διενέργεια των εξετάσεων και της βαθμολόγησης του πανελλαδικώς εξεταζόμενου μαθήματος του γραμμικού σχεδίου.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο
 

 

     Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ

Κώστας Βουρεκάς

       

Η ΑΝΑΠΛ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

 Άννα Μελανίτου

Ομόφωνη Απόφαση ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής - Αίτημα συνάντησης: Εργαζόμενοι «υπό δοκιμή», άρθρ.17, §5.α, Ν.3899/2010 (ΦΕΚ Α’212)

 Αξιότιμη κ. Υπουργέ,

Αξιότιμε κ. Γενικέ Γραμματέα,
Από το 2010, με το τον εφαρμοστικό νόμο 3899/2010 (ΦΕΚ Α’212) «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής του προγράμματος στήριξης της ελληνικής οικονομίας», ανάμεσα σε πολλά και διάφορα μέτρα του Κεφαλαίου Β’, τα οποία θεωρούμε ότι πλήττουν τα εισοδήματα των εργαζομένων και τους όρους της εργασίας τους, η §5.α. του άρθρου 17, ορίζει ότι:

Στην παράγραφο 2 του άρθρου 74 του ν.3863/2010 προστίθεται εδάφιο Α’ ως εξής: «Α. Η απασχόληση με σύμβαση εργασίας αορίστου χρόνου λογίζεται ως απασχόληση δοκιμαστικής περιόδου για τους πρώτους δώδεκα (12) μήνες από την ημέρα ισχύος της και η οποία μπορεί να καταγγελθεί χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση απόλυσης, εκτός κι αν άλλο συμφωνήσουν τα μέρη.»

Στην §2 του άρθρου 74 του Ν.3863/2010 (ΦΕΚ Α’115), η χρονική περίοδος κατά την οποία ο εργαζόμενος μπορούσε να απολυθεί χωρίς προειδοποίηση και χωρίς αποζημίωση, θεωρούνταν δηλαδή «απασχόληση δοκιμαστικής περιόδου» σύμφωνα με το λεκτικό του εφαρμοστικού νόμου, περιορίζονταν στους δύο μήνες.

Ο Σύλλογός μας, μέλη του οποίου μεταξύ άλλων είναι και εργαζόμενοι και εργοδότες, θεωρεί ότι κατά κοινή πείρα το παραπάνω χρονικό διάστημα των δύο μηνών είναι υπεραρκετό ως δοκιμαστική περίοδος και η περαιτέρω «δοκιμασία» απλά επιτρέπει, αν όχι ενθαρρύνει, καταχρηστικές συμπεριφορές στην αγορά εργασίας. Έχουμε ήδη γίνει αποδέκτες καταγγελιών από μέλη μας περί πρακτικών «ανακύκλωσης εργαζομένων». Εργοδότες φέρονται να απασχολούν νέους εργαζόμενους, να τους απολύουν απροειδοποίητα και χωρίς αποζημίωση απόλυσης πριν τη λήξη του έτους, για να προσλάβουν άλλους στη θέση τους, αποφεύγοντας παγίως την καταβολή αποζημιώσεων και μετατρέποντας τις απροειδοποίητες και χωρίς αποζημίωση απολύσεις σε επιχειρηματικό μοντέλο λειτουργίας.

Το γεγονός ότι η παραπάνω συμπεριφορές είναι τυπικά νόμιμες, αφήνει απροστάτευτους τους συναδέλφους και τις συναδέλφισσές μας, μισθωτούς/ες του ιδιωτικού τομέα. Η δε πρόβλεψη του τελευταίου εδαφίου της §5.α. του άρθρου 17 «εκτός κι αν άλλο συμφωνήσουν τα μέρη», δεν λειτουργεί αποτρεπτικά, καθώς στο πλαίσιο της εξαρτημένης σχέσης εργασίας τα μέρη δεν είναι ισότιμα και η κοινή πείρα δείχνει ότι η διαπραγματευτική ισχύς των εργοδοτών τους επιτρέπει στο πλαίσιο της ατομικής διαπραγμάτευσης να επιβάλουν κατά κανόνα τους όρους της σχετικής σύμβασης εργασίας.

Ο ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής τίθεται παγίως υπέρ των σταθερών θέσεων εργασίας, με κατάργηση της πληρωμής με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών όταν αυτή υποκρύπτει εξαρτημένη σχέση εργασίας και εν γένει αξιοπρεπείς αμοιβές και όρους εργασίας που θα ρυθμίζονται από συλλογική σύμβαση.

Στο πλαίσιο αυτό αιτούμαστε συνάντηση με το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για να θέσουμε το ειδικότερο θέμα της §5.α. του άρθρου 17 του Ν.3899/2010 (ΦΕΚ Α’212).

Για το Διοικητικό Συμβούλιο
 
 

     Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                                                                                                                                    Κώστας Βουρεκάς

 Η ΑΝΑΠΛ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ                                                                                                                                     Άννα Μελανίτου

Ανοιχτή σύσκεψη σωματείων και κινήσεων για την κατοικία, Παρασκευή 20/12, στα γραφεία του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ

Σήμερα Παρασκευή 20/12 στις 6:30μμ, στα γραφεία του ΣΑΔΑΣ- ΠΕΑ (Βρυσακίου 15), ανοιχτή σύσκεψη σωματείων και κινήσεων πολιτών για την κατοικία!

Θα συζητήσουμε γύρω από:
το υψηλά ενοίκια, το αυξημένο κόστος των λογαριασμών που συνοδεύουν την κατοίκηση αλλά και την πρόσβαση στη στέγαση συνολικότερα (πλειστηριασμοί, εξώσεις, απουσία κρατικής και αυτοδιοικητικής μέριμνας κ.α.).
Με βάση την απόφαση της τελευταίας Γενικής Συνέλευσης του ΣΑΔΑΣ Αττικής.

Παρέμβαση στο στον ραδιοφωνικό σταθμό "Κόκκινο Θεσσαλονίκης" για ΝΟΚ από τον Κωνσταντίνο Τσούτση

Παρέμβαση στον ραδιοφωνικό σταθμό "Κόκκινο Θεσσαλονίκης" από τον Κωνσταντίνο Τσούτση, πρόεδρο του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Πρέβεζας, μέλος του ΔΣ του ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ και μέλος της Συσπείρωσης Αριστερών Αρχιτεκτόνων

Παρέμβαση στο Κόκκινο Θεσσαλονίκης για ΝΟΚ

Απόφαση της Αντιπροσωπείας του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ)

 Α.Π. 69669 Α.1 / Αθήνα 18 Δεκεμβρίου 2024

ΑΠΟΦΑΣΗ της ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΙΑΣ του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ)

(Απόσπασμα από τα Πρακτικά της από 07/12/2024 συνεδρίασης της Αντιπροσωπείας του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ που συγκλήθηκε στην Αθήνα, 7^ο Θέμα).

Με αφορμή την επικείμενη απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ), τις διαμαρτυρίες από θεσμικούς φορείς αλλά και μέρους της κοινωνίας, ο ΣΑΔΑΣ – Πανελλήνια Ένωση Αρχιτεκτόνων επισημαίνει τα εξής:

• Πρόκειται για προβληματικό νόμο για τον οποίο ο Σύλλογος έχει διατυπώσει επιφυλάξεις ήδη από το 2012 – πριν την ψήφισή του – με απόφασή του στις 20/03/2012 (https://www.sadas-pea.gr/archive/stories/various/45262.pdf).
• Αν και σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, ο ΝΟΚ ενσωματώνει «περιβαλλοντικά κριτήρια και πράσινες παραμέτρους» στη δόμηση, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία από την Κλιματική Αλλαγή, στην πράξη κάτι τέτοιο δεν επιτυγχάνεται. Το Περιβάλλον δεν συνιστά μόνο αφαιρετικά «πλανητική» έννοια, αλλά ταυτίζεται εξίσου με το άμεσο περιβάλλον γύρω από το κτίριο, με τα γειτονικά κτίρια και ελεύθερους χώρους γύρω από αυτό ή, σε ένα ευρύτερο επίπεδο, με την πόλη, τον οικισμό ή το φυσικό τοπίο μέσα στο οποίο οφείλει να εντάσσεται.
• Αύξηση του ύψους ή το όγκου ενός κτιρίου είναι κατά κανόνα επιβαρυντική για τα γύρω κτίρια ή ελεύθερους χώρους, διότι στις περισσότερες περιπτώσεις περιορίζει τον ηλιασμό, τον αερισμό, τη θέα και την κατοικησιμότητα εν γένει των όμορων χώρων.
• Αύξηση της δομημένης επιφάνειας συνεπάγεται εμμέσως την αύξηση του πληθυσμού ενός κτιρίου και συνεπώς της πυκνότητας κατοίκησης σε μια περιοχή, η οποία, χωρίς την πρόβλεψη για αντίστοιχες πολεοδομικές υποδομές (δρόμους, σχολεία, δημόσιους χώρους κλπ), επιβαρύνει το οικιστικό περιβάλλον υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων του.
• Η ασάφεια, η πολυνομία και η διαρκής αλλαγή της νομοθεσίας δυσχεραίνει το έργο των μελετητών σε απίστευτο βαθμό. Σε συνδυασμό με τη μετατόπιση της ευθύνης στον μηχανικό, την απουσία ελέγχου αλλά και κάθε ρυθμιστικής παρέμβασης (πχ πολεοδομικού ή αστικού σχεδιασμού) από την πολιτεία, προκύπτει ένα ασφυκτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δύσκολα μπορεί να πραγματοποιηθεί οποιοδήποτε αξιόλογο έργο.
• Σε τελική ανάλυση με τις διατάξεις και τα μπόνους του ΝΟΚ ενισχύεται περισσότερο η κερδοσκοπία παρά το οικιστικό περιβάλλον.

Με βάση όσα ακροθιγώς αναφέρονται παραπάνω, οι αντιδράσεις που προέρχονται είτε από την κοινωνία είτε από αιρετούς δημάρχους, είναι εύλογες, αν και χρειάζεται να επισημανθεί πως η αντιφατικότητα ανάμεσα στα διάφορα όργανα της πολιτείας μόνο ανασφάλεια δημιουργεί στην παραγωγή του κτιστού περιβάλλοντος.

Ανεξαρτήτως ωστόσο των παραπάνω, η απόφαση του Ε΄ τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας αποτυπώνει με ξεκάθαρο και νομικά τεκμηριωμένο τρόπο τα παραπάνω. Αναμένοντας την απόφαση της Ολομέλειας οφείλουμε να τονίσουμε πως το παρόν νομοθετικό πλέγμα οφείλει να αναθεωρηθεί πλήρως, αναγνωρίζοντας προφανώς την αναγκαιότητα ύπαρξης μεταβατικών διατάξεων. Οι αστοχίες του δεν περιορίζονται μόνο σε συγκεκριμένα άρθρα και διατάξεις αλλά στο γενικότερο πνεύμα του.

Πρέπει επιτέλους, παράλληλα με πλήθος άλλων μεταρρυθμίσεων που αφορούν στην παραγωγή του χώρου, να θεσπιστεί ένας απλός και σαφής Αρχιτεκτονικός Οικοδομικός Κανονισμός (ΑΟΚ) η διαμόρφωση του οποίου:

• Να βασίζεται σε πολεοδομικά και οικιστικά κριτήρια που ρυθμίζουν τα πολεοδομικά μεγέθη.
• Τα κριτήρια αυτά να μην εφαρμόζονται με οριζόντιο τρόπο, αλλά να προκύπτουν από μελέτες πολεοδομικού και αστικού σχεδιασμού εστιασμένες στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητας κάθε περιοχής.
• Τόσο οι γενικές κατευθύνσεις όσο και οι επιμέρους εξειδικεύσεις κάθε περιοχής είναι σημαντικό να έχουν διαμορφωθεί μέσα από διαβούλευση με τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς. Ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ είναι στη διάθεση της πολιτείας για να συμβάλει σε αυτήν την κατεύθυνση και δεσμεύεται να διοργανώσει ημερίδα με αυτόν τον σκοπό.

 

Το Προεδρείο της Αντιπροσωπείας ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ

Ο Πρόεδρος
Μιχάλης Τζάρας

Η Α’ Αντιπρόεδρος
Χρυσή Μακράκη

Ο Β’ Αντιπρόεδρος (με χρέη και Γραμματέα)
Δημήτρης Αμπόνης

Απόφαση της Αντιπροσωπείας του ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ)

Ανακοίνωση Συσπείρωσης Αριστερών Αρχιτεκτόνων για απόφαση την του ΣτΕ για τον ΝΟΚ

"Να κάνουμε την απόφαση του ΣτΕ για τον ΝΟΚ ευκαιρία για κοινωνικό και επιστημονικό διάλογο!" 

Η ανακοίνωση της απόφασης της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας -που κρίνει ως αντισυνταγματικές αρκετές από τις διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ) είναι αναμφίβολα μια ευχάριστη – και όχι δεδομένη- εξέλιξη.  Απέναντι στα ισχυρά εργολαβικά συμφέροντα έρχεται να επικυρώσει την κοινή αγωνία κατοίκων, αιρετών και μηχανικών που αντιλαμβάνονταν πως η εφαρμοζόμενη νομοθεσία για τη δόμηση συνέβαλε στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος «στο όνομα της προστασίας του περιβάλλοντος».

Ο ΝΟΚ αποτελεί προβληματικό νόμο που πρέπει να αναθεωρηθεί πλήρως, όπως έχει επισημανθεί –μετά από πρόταση της Συσπείρωσης ΑΑ- και με την απόφαση της τελευταίας Αντιπροσωπείας του ΣΑΔΑΣ- ΠΕΑ της 7/12/2024 (δες εδώ)! Οφείλουμε ωστόσο να επισημάνουμε πως κάθε ριζική μεταβολή του πλαισίου πρέπει να προβλέπει την ύπαρξη μεταβατικών διατάξεων, όπως τονίστηκε και στην αντιπροσωπεία μας. Πρόσθετα εντοπίζουμε ως προβληματική -ιδιαίτερα για τους/ις συναδέλφισσες/ους μελετητές- την εκ των υστέρων ακύρωση όχι μόνο μελετών που έχουν κατατεθεί αλλά και αδειών που εκδόθηκαν νόμιμα (καλώς ή κακώς) χωρίς να ξεκινήσει η κατασκευή.

Ανεξάρτητα από τα παραπάνω η απόφαση του ΣτΕ, πρέπει να εκληφθεί ως θετικό σημείο εκκίνησης ενός αναγκαίου κοινωνικού και επιστημονικού διαλόγου για την πολεοδομική Νομοθεσία. Ο ΣΑΔΑΣ μέσω της Αντιπροσωπείας δεσμεύτηκε για τη διοργάνωση ειδικής ημερίδας για το συγκεκριμένο θέμα. Ως Αρχιτέκτονες συντεταγμένα, οικολογικά και κοινωνικά τοποθετημένοι, να αξιοποιήσουμε την ευκαιρία αυτή για να καταθέσουμε τεκμηριωμένες απόψεις. Τέλος θα επιδιώξουμε και μέσα από το ΔΣ του Συλλόγου άμεσες πρωτοβουλίες για την οργάνωσή της.

80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ - Διήμερο εκδηλώσεων Σάββατο 14 και Κυριακή 15 Δεκέμβρη στα Προσφυγικά

ΟΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΑΡΕΛΘΟΝΤΟΣ ΠΗΓΗ ΕΜΠΝΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΑ

80 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ - Διήμερο εκδηλώσεων Σάββατο 14 και Κυριακή 15 Δεκέμβρη στα Προσφυγικά

Διαβάζουμε Αρχιτεκτονική - 2η Παρουσίαση Βιβλίου την Κυριακή 15.12.2024, στις 19:00 στα γραφεία του ΣΑΔΑΣ

Διαβάζουμε αρχιτεκτονική 

Με στόχο την ανάδειξη και προβολή της αρχιτεκτονικής τόσο στα μέλη του Συλλόγου όσο και 

στο ευρύ κοινό, το Τμήμα Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ) διοργανώνει μια 

σειρά παρουσιάσεων βιβλίων που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική και σας καλεί στην 2η 

παρουσίαση του βιβλίου 

«Η παραγωγή του αστικού χώρου ως κοινωνικό και πολιτικό διακύβευμα  

Αφηγήσεις από την Ελλάδα της μεταπολεμικής ανάπτυξης» 

Μαρία Μαντουβάλου  

Συλλογή κειμένων της Μαρίας Μαντουβάλου και κειμένων της σε συνεργασία με τις Μαρία 

Μαυρίδου, Ντίνα Βαΐου, Λουίζα Μάρθα και Ευαγγελία Μπαλλά 

Eπιμέλεια: Φερενίκη Βαταβάλη, Γιώργος Πατρίκιος, Λουκάς Σριάντης και Ευαγγελία 

Χατζηκωνσταντίνου 

Εκδόσεις: Angelus Novus, 2023 

Κυριακή 15 Δεκεμβρίου 2024 στις 19.00  

στο κτίριο του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων/ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ / Βρυσακίου 15, Μοναστηράκι 

Το βιβλίο θα παρουσιάσει ο Γιώργος Πατρίκιος εκ μέρους των επιμελητών 

Λίγα λόγια για το βιβλίο: 

 «Το βιβλίο περιλαμβάνει κείμενα της Μαρίας Μαντουβάλου, καθώς και κείμενα που έχει 

γράψει σε συνεργασία με τις Μαρία Μαυρίδου, Ντίνα Βαΐου, Λουίζα Μάρθα και Ευαγγελία Μπαλλά. 

 

Συνδετικό στοιχείο των κειμένων είναι η παραδοχή ότι οι διαδικασίες παραγωγής του χώρου αντανακλούν αλλά και καθορίζουν σημαντικές πλευρές των κοινωνικών σχέσεων σε πολλά επίπεδα. Οι αφηγήσεις από την Ελλάδα της μεταπολεμικής ανάπτυξης εμβαθύνουν επιλεκτικά και σε διαφορετικές συγκυρίες –από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι τις αρχές του 21ου αιώνα– στην κατανόηση διαδικασιών παραγωγής του αστικού χώρου και των συναρτώμενων με αυτές κοινωνικών σχέσεων. Η αστικοποίηση, η αυτοστέγαση, η αυθαίρετη και η εκτός σχεδίου δόμηση, η αντιπαροχή και η πολυκατοικία, οι αστικές αναπλάσεις συνυφαίνονται με θεσμούς και πολιτικές, κοινωνικές σημασίες και πρακτικές, τυπικά και άτυπα δίκτυα, επαγγέλματα, οικογενειακές δομές, σχέσεις εξουσίας και  συμφέροντα. 

 

Σήμερα, οι σαρωτικές κοινωνικές ανατροπές και οι σωρευτικές κρίσεις, η εμπέδωση νεοφιλελεύθερων πολιτικών και παραδειγμάτων, καθώς και οι νέες σημασίες που αποκτούν τα ζητήματα του χώρου –η γη, η ιδιοκτησία, η κατοικία, το περιβάλλον, η ανάπτυξη κ.λπ.– ωθούν να ξανασκεφτούμε την παραγωγή του αστικού χώρου ως κοινωνικό και πολιτικό διακύβευμα. Δηλαδή ως ένα πεδίο διαρκούς διαπραγμάτευσης, διεκδίκησης, συναίνεσης ή σύγκρουση». 

Λίγα λόγια για τους/τις συγγραφείς & επιμελητές/τριες 

  Η Μαρία Μαντουβάλου είναι ομότιμη καθηγήτρια της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ (1958-1963), πολεοδομία και κοινωνιολογία στο Παρίσι και διαθέτει διδακτορικό δίπλωμα από το πανεπιστήμιο Paris V, Sorbonne. Από το 1974 έως το 2007 ήταν μέλος ΔΕΠ της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ με σημαντικό διδακτικό και ερευνητικό έργο. Έχει διατελέσει μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Οργανισμού Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας (1993-1996 και 2010-2012). 

  Η Φερενίκη Βαταβάλη είναι αρχιτέκτονας μηχανικός ΕΜΠ (2002), με μεταπτυχιακές σπουδές (MSc, PhD) πολεοδομίας και χωροταξίας στο ΕΜΠ. Έχει διδάξει πολεοδομία, αστική γεωγραφία και περιβαλλοντικό σχεδιασμό σε πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το επιστημονικό της έργο εστιάζει στην παραγωγή του αστικού χώρου, τον χωρικό σχεδιασμό, την κατοικία, την ιδιοκτησία της γης και το περιβάλλον.  

  Ο Γιώργος Πατρίκιος είναι αρχιτέκτων Πολεοδόμος, επίκουρος καθηγητής στο Δ.Π.Θ. Τα επιστημονικά και ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στη σχέση του φυσικού και του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος με τις κοινωνικές και οικονομικές πρακτικές. Έχει συμμετάσχει σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς σημαντικών αστικών αναπλάσεων αποσπώντας πρώτα βραβεία. Έχει επίσης συμμετάσχει σε ερευνητικά προγράμματα με κύρια οπτική τη στήριξη αστικών κινημάτων και ομάδων. Την περίοδο 2016 – 2019 διετέλεσε πρόεδρος του «Πράσινου Ταμείου». 

  Ο Λουκάς Τριάντης είναι αρχιτέκτονας-πολεοδόμος με μεταπτυχιακές σπουδές αστικής γεωγραφίας στο London School of Economics & Political Science και διδακτορικό δίπλωμα πολεοδομίας και χωροταξίας από το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Έχει διδάξει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο στις Σχολές Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ και του Πολυτεχνείου Κρήτης. Έχει εργαστεί ως ειδικός επιστημονικός συνεργάτης για το δημόσιο τομέα πάνω στα νέα εργαλεία του Χωρικού σχεδιασμού, καθώς και ως μελετητής στον ιδιωτικό τομέα, μεταξύ άλλων, σε αναπτυξιακά προγράμματα για την Αλβανία. Τα πεδία ενδιαφέροντος που έχουν διαμορφωθεί σταδιακά και εκ των πραγμάτων μέσα από την ερευνητική, διδακτική και επαγγελματική του πορεία εστιάζουν στις χωρικές πολιτικές και τη διακυβέρνηση στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, τις πολιτικές για τα κέντρα πόλης, καθώς και τις περιβαλλοντι­κές/ κλιματικές διαστάσεις του σχεδιασμού και της ανάπτυξης. 

  Η Ευαγγελία Χατζηκωνσταντίνου σπούδασε αρχιτεκτονική στο ΑΠΘ και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές και διδακτορικό στον Τομέα Πολεοδομίας-Χωροταξίας του ΕΜΠ. Η έρευνά της επικεντρώνεται στη μελέτη της πόλης μέσα από την ιστορία, τις χωροκοινωνικές ανισότητες, το περιβάλλον και την ενέργεια. Έχει εργαστεί ως ερευνήτρια στο ΕΜΠ και έχει διδάξει στο ΕΜΠ, το ΕΚΠΑ και το College Year in Athens. 

Εισήγηση της ΣΑΑ για τους "Αρχιτέκτονες στην εκπαίδευση" στη 2η Τακτική Αντιπροσωπεία ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, 07.12.2024

 Θέμα 8: Αρχιτέκτονες στην εκπαίδευση                                            Αθήνα 07.12.2024

 Η κατάσταση για τους/ις αρχιτέκτονες  στην εκπαίδευση θα μπορούσε να περιγραφεί με μία μόνο φράση:  Οι αρχιτέκτονες  εκδιώκονται από την εκπαίδευση.  

Η εκδίωξη των αρχιτεκτόνων από την εκπαίδευση έγινε σε τρείς φάσεις.  

1.  Το 2018, με την ενοποίηση των ειδικοτήτων Αρχιτεκτόνων Πολιτικών και Τοπογράφων μηχανικών, οπότε και αφαιρέθηκαν από τον ενοποιημένο κλαδο μια σειρά από μαθήματα  τα οποία δίδασκαν εως τότε οι αρχιτέκτονες, όπως το ελεύθερο σχέδιο, η ιστορία της τέχνης και οι αρχές σύνθεσης, μαθήματα  τα οποία βρίσκονται στο πρόγραμμα σπουδών των αρχιτεκτονικών σχολών και οι αρχιτέκτονες είναι απολύτως  επαρκείς για την διδασκαλία τους 

2.  Το 2020, όταν άλλαξε το ωρολόγιο πρόγραμμα των γενικών λυκείων και αφαιρέθηκε  από αυτό,  μεταξύ άλλων,  η διδασκαλία  των σχεδίων ως μάθημα επιλογής   

3.  Το 2024  όταν  αφαιρέθηκαν  από  τους  αρχιτέκτονες  οι αναθέσεις  μαθημάτων εκπαιδευτών  της  ειδικότητας  «Εσωτερική  Αρχιτεκτονική, Διακόσμηση και Σχεδιασμός Αντικειμένων» των Σχολών Ανώτερης Επαγγελματικής  Κατάρτισης Σ.Α.Ε.Κ.»                              Σημειώνεται ότι τα μαθήματα  των οποίων οι αναθέσεις αφαιρούνται από τους αρχιτέκτονες αποτελούν βασικά γνωστικά τους αντικείμενα. 

Πέρα από το πολύ σοβαρό θέμα της απαξίωσης των σπουδών, της υποβάθμιση των διπλωμάτων  και  του περιορισμού των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αρχιτεκτόνων  μηχανικών της εκπαίδευσης, θα πρέπει  να τονιστεί και η υποβάθμιση της  ποιότητας της  παρεχόμενης  εκπαίδευσης των μαθητών/τριων και σπουδαστών/τριών καθώς και το εξωφρενικό γεγονός ότι δεν διδάσκονται πλέον στα γενικά  λύκεια δύο πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, το γραμμικό και το ελεύθερο σχέδιο, καθιστώντας  την πρόσβαση στις αρχιτεκτονικές σχολές δύσκολη και ακριβή, και ως εκ τούτου, ταξική.  

Για τους παραπάνω λόγους, ζητάμε:  

•  την επαναφορά της διδασκαλίας των μαθημάτων Γραμμικού και Ελεύθερου σχεδίου στην Β’ και στην Γ’ τάξη του Γενικού Λυκείου                                                                                              •  την επαναφορά της Α’ ανάθεσης όλων των μαθημάτων που αφαιρέθηκαν από αρχιτέκτονες  μηχανικούς  σε  ΓΕΛ,  ΕΠΑΛ  και  ΣΑΕΚ  (γραμμικό  σχέδιο, ελεύθερο  σχέδιο,  ιστορία  τέχνης, αρχές  σύνθεσης,  και  πολλά  ακόμη  ανα ειδικότητα)                                                                    •  την πρόσληψη αρχιτεκτόνων μηχανικών για την κάλυψη όλων των παραπάνω αναθέσεων 

Εισήγηση της ΣΑΑ για τις "Ελάχιστες Αμοιβές" στη 2η Τακτική Αντιπροσωπεία ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, 07.12.2024

 Θέμα 8: Ελάχιστες Αμοιβές                                                                       Αθήνα 07.12.2024 

Οι  συνάδελφοι/ισσες  που  ασκούν  ελεύθερο  επάγγελμα  έχουν  δεχτεί  πολλαπλά χτυπήματα  μέσα  αλλά και  μετά  την  κρίση. Η πτώση του κύκλου  εργασιών, σε συνδυασμό  με την  φορολόγηση και  τις  ασφαλιστικές  εισφορές  – ιδιαίτερα  σε όσους/ες ζουν από την εργασία τους- οδήγησαν μεγάλο τμήμα συναδέλφων/ισσων να αδυνατούν να επιβιώσουν από την άσκηση του επαγγέλματος. Η κατάργηση των ελαχίστων αμοιβών σε συνδυασμό  με  τα  παραπάνω,  ώθησε  χιλιάδες συναδέλφους/ισσες στη φτώχεια, στην ανεργία, στην υποαπασχόληση, στην έξοδο από το επάγγελμα ή τη μετανάστευση. 

Το τελευταίο διάστημα παρότι βρισκόμαστε σε μια νέα φάση μεγέθυνσης του όγκου της κατασκευαστικής  δραστηριότητας  –  που  πάει  παράλληλα με τη  διευρυμένη λεηλασία της φύσης-  οι αμοιβές των αυτοαπασχολούμενων μηχανικών – και οι μισθοί των εργαζόμενων αρχιτεκτόνων- δε φαίνεται να ακολουθούν την ίδια πορεία, καθώς η κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών έχει παγιώσει ένα πολύ χαμηλό αντίτιμο για την εργασία που παρέχει ο/η αρχιτέκτονας. 

Η ύπαρξη νόμιμα  κατοχυρωμένων ελάχιστων  αμοιβών των αυτοαπασχολούμενων αρχιτεκτόνων  μηχανικών, ανάλογα με το είδος, το μέγεθος και  τη  δυσκολία της εκπονούμενης μελέτης και του παραγόμενου έργου, δεν αποτέλεσε «προνόμιο» του κλάδου μας. Μέσω αυτών, εξασφαλιζόταν το δικαίωμα του μηχανικού σε εισόδημα ικανό να του επιτρέπει να ζει αξιοπρεπώς, καθώς και η ποιότητα της παρεχόμενης εργασίας. Μετά την κατάργηση τους το 2011, έγινε γρήγορα κατανοητό σε μεγάλη μάζα μηχανικών ποιον εξυπηρέτησε τελικά η έκθεση σε ελεύθερο ανταγωνισμό, τα μεγάλα γραφεία. 

Μετά από  13 σχεδόν χρόνια κρίσης το ελάχιστο που έπρεπε  ήδη να έχει γίνει πραγματικότητα για  τον  κλάδο των μηχανικών είναι η  άμεση  επαναφορά  των ελάχιστων αμοιβών. Η επαναφορά τους, πέρα από το ότι θα διασφαλίζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, στον αντίποδα της αγοραίας λογικής του κέρδους που έχει κυριαρχήσει στην σύγχρονη επαγγελματική πρακτική, θα κατοχυρώσει ξανά το κύρους  του  επαγγέλματος,  μέσω  της  οικονομικής  του  ανεξαρτησίας  από  ιδιοτελή συμφέροντα και με τη διασφάλιση της αξιοπρεπούς και ασφαλούς άσκησής του. 

Ως  ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ  δεσμευόμαστε  απέναντι  στα  μέλη  μας  να  αναλάβουμε  δημόσιες πρωτοβουλίες (με ευθύνη του ΔΣ) για να ασκηθεί πίεση προς την Κυβέρνηση για την άμεση  επαναφορά των  ελάχιστων αμοιβών των  μηχανικών.  Πρόσθετα  θα οργανώσουμε  το  αμέσως  επόμενο  διάστημα  δράσεις  -σε  συντονισμού  με  τους συλλόγους μηχανικών  και  το  ΤΕΕ-  στην  κατεύθυνση  της  εξειδίκευσης  και της περεταίρω νομικής και τεχνικής θωράκισης της πρότασης μας. 

Εισήγηση της ΣΑΑ για τον ΝΟΚ στη 2η Τακτική Αντιπροσωπεία ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, 07.12.2024

Θέμα 7: ΝΟΚ                                                                                                 Αθήνα, 07.12.2024

Με αφορμή την επικείμενη απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ), τις διαμαρτυρίες από θεσμικούς φορείς αλλά και μέρους της κοινωνίας, ο ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ επισημαίνει τα εξής: 

• Πρόκειται για προβληματικό νόμο για τον οποίο ο Σύλλογος έχει διατυπώσει επιφυλάξεις ήδη από το 2012 -πριν την ψήφισή του - με απόφασή του στις 20/3/2012                                                ( https://www.sadas-pea.gr/archive/stories/various/45262.pdf ). 
• Αν και σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, ο ΝΟΚ ενσωματώνει «περιβαλλοντικά κριτήρια και πράσινες παραμέτρους» στη δόμηση, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία από την Κλιματική Αλλαγή, στην πράξη κάτι τέτοιο δεν επιτυγχάνεται. Το Περιβάλλον δεν συνιστά μόνο αφαιρετικά «πλανητική» έννοια, αλλά ταυτίζεται εξίσου με το άμεσο περιβάλλον γύρω από το κτίριο, με τα γειτονικά κτίρια και ελεύθερους χώρους γύρω από αυτό ή, σε ένα ευρύτερο επίπεδο, με την πόλη, τον οικισμό ή το φυσικό τοπίο μέσα στο οποίο οφείλει να εντάσσεται. 
• Αύξηση του ύψους ή το όγκου ενός κτιρίου είναι κατά κανόνα επιβαρυντική για τα γύρω κτίρια ή ελεύθερους χώρους, διότι στις περισσότερες περιπτώσεις περιορίζει τον ηλιασμό, τον αερισμό, τη θέα και την κατοικησιμότητα εν γένει των όμορων χώρων. 
• Αύξηση της δομημένης επιφάνειας συνεπάγεται εμμέσως την αύξηση του πληθυσμού ενός κτιρίου και συνεπώς της πυκνότητας κατοίκησης σε μια περιοχή, η οποία, χωρίς την πρόβλεψη για αντίστοιχες πολεοδομικές υποδομές (δρόμους, σχολεία, δημόσιους χώρους κλπ), επιβαρύνει το οικιστικό  περιβάλλον υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων του. 
• Η ασάφεια, η πολυνομία και η διαρκής αλλαγή της νομοθεσίας δυσχεραίνει το έργο των μελετητών σε απίστευτο βαθμό. Σε συνδυασμό με τη μετατόπιση της ευθύνης στον μηχανικό, την απουσία ελέγχου αλλά και κάθε ρυθμιστικής παρέμβασης (πχ πολεοδομικού ή αστικού σχεδιασμού) από την πολιτεία, προκύπτει ένα ασφυκτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δύσκολα μπορεί να πραγματοποιηθεί οποιοδήποτε αξιόλογο έργο. 
• Σε τελική ανάλυση με τις διατάξεις και τα μπόνους του ΝΟΚ ενισχύεται περισσότερο η κερδοσκοπία παρά το οικιστικό περιβάλλον. 

Με βάση όσα ακροθιγώς αναφέρονται παραπάνω, οι αντιδράσεις που προέρχονται είτε από την  κοινωνία είτε από αιρετούς δημάρχους είναι εύλογες, αν και χρειάζεται να επισημανθεί πως η αντιφατικότητα ανάμεσα στα διάφορα όργανα της πολιτείας μόνο ανασφάλεια δημιουργεί στην παραγωγή του κτιστού περιβάλλοντος. 

Ανεξαρτήτως ωστόσο των παραπάνω, η απόφαση του Ε τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας αποτυπώνει με ξεκάθαρο και νομικά τεκμηριωμένο τρόπο τα παραπάνω. Αναμένοντας την απόφαση της Ολομέλειας οφείλουμε να τονίσουμε πως το παρόν νομοθετικό πλέγμα οφείλει να αναθεωρηθεί πλήρως, αναγνωρίζοντας προφανώς την ανάγκη ύπαρξης μεταβατικών διατάξεων. Οι αστοχίες του δεν περιορίζονται μόνο σε συγκεκριμένα άρθρα και διατάξεις αλλά στο γενικότερο πνεύμα του. 

Πρέπει επιτέλους, παράλληλα με πλήθος άλλων μεταρρυθμίσεων που αφορούν στην παραγωγή του χώρου, να θεσπιστεί ένας απλός και σαφής Αρχιτεκτονικός Οικοδομικός Κανονισμός (ΑΟΚ) η διαμόρφωση του οποίου: 

• Να βασίζεται σε πολεοδομικά και οικιστικά κριτήρια που ρυθμίζουν τα πολεοδομικά μεγέθη 
• Τα κριτήρια αυτά να μην εφαρμόζονται με οριζόντιο τρόπο αλλά να προκύπτουν από μελέτες πολεοδομικού και αστικού σχεδιασμού εστιασμένες στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητας κάθε περιοχής 
• Τόσο οι γενικές κατευθύνσεις όσο και οι επιμέρους εξειδικεύσεις κάθε περιοχής είναι σημαντικό να έχουν διαμορφωθεί μέσα από διαβούλευση με τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς. Ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ είναι στη διάθεση της πολιτείας για να συμβάλει σε αυτήν την κατεύθυνση και δεσμεύεται να διοργανώσει ημερίδα με αυτό το θέμα.

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΣΑΔΑΣ ΤΜ. ΑΤΤΙΚΗΣ 30.10.2024: Πρωτοβουλία της Γ.Σ. του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής για τη συσπείρωση σωματείων και φορέων για το ζήτημα της κατοικίας

Α.Π. 4372 Αθήνα,                                   4 Νοεμβρίου 2024

Π ρ ο ς:
τα μέλη ΣΑΔΑΣ - Τμήματος Αττικής

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΣΑΔΑΣ ΤΜ. ΑΤΤΙΚΗΣ 30.10.2024: 
Πρωτοβουλία της Γ.Σ. του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής για τη συσπείρωση σωματείων και φορέων για το ζήτημα της κατοικίας

Το ζήτημα της κατοικίας στην Ελλάδα τίθεται τα τελευταία χρόνια με πρωτοφανή οξύτητα. Η 
αλματώδης ανάπτυξη του τουρισμού, ο πολεοδομικός εξευγενισμός ολόκληρων περιοχών και 
ειδικότερα οι συνειδητές πολιτικές προσπάθειες προσέλκυσης επενδύσεων από το εξωτερικό  στην ελληνική κτηματαγορά, σε συνδυασμό με την παντελή έλλειψη οποιασδήποτε μορφής  κοινωνικής κατοικίας στη χώρα μετά την κατάργηση του ΟΕΚ, είχαν επανειλημμένα ως  αποτέλεσμα να  ανταγωνίζεται η ζήτηση για βραχυπρόθεσμη τουριστική ενοικίαση από  υψηλότερα εισοδήματα του εξωτερικού, τη ζήτηση από μονίμους κατοίκους για μακροπρόθεσμη ενοικίαση. Και όλα αυτά σε μία κτηματαγορά όπως η ελληνική, η οποία είναι ιστορικά απορυθμισμένη, στραμμένη -από την ίδρυση του Ελληνικού κράτους- προς την ενθάρρυνση της ιδιοκατοίκησης, μέσα από άμεσες ή έμμεσες πολιτικές (ανοχή της αυθαίρετης και της εκτός σχεδίου δόμησης και στη συνέχεια νομιμοποιήσεις, προνομιακοί όροι για την απόκτηση στέγης για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες –π.χ. αξιωματικοί- με ευνοϊκή φορολογία, κ.λπ.), με ασθενή δικαιώματα για τους ενοικιαστές και με χαλαρό έλεγχο των χρήσεων γης. Η πρόσφατη οικονομική κρίση και οι πολιτικές όλων των μνημονιακών κυβερνήσεων, έπληξαν με δριμύτητα τη μικρή ιδιοκτησία μέσω βαρύτερης φορολόγησης, κατασχέσεων και πλειστηριασμών. Σε αυτό το περιβάλλον το υφιστάμενο κτιριακό απόθεμα εν μέρει εγκαταλείφτηκε και απαξιώθηκε. Η ιδιοκτησία τείνει να συγκεντρώνεται σε χέρια ολίγων, ενώ η φορολογία και οι μνημονιακές πολιτικές την μετέβαλαν από σημαντικό πόρο σε οικογενειακό ή ατομικό βάρος. Αποτέλεσμα  αυτής της πολιτικής αποτελεί η σαφής μείωση μέσα σε λίγα χρόνια του ποσοστού ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα γενικά και ακόμα περισσότερο για τους νεότερους.

Όλα αυτά οδήγησαν σε μία κατάσταση όπου η πρόσβαση στην κατοικία με αξιοπρεπείς  όρους διαβίωσης γίνεται όλο και πιο δύσκολη για πολλούς και πολλές από εμάς και το κόστος της κατοίκησης, το οποίο περιλαμβάνει και τα πάγια έξοδα ύδρευσης, ηλεκτροδότησης, θέρμανσης, κ.λπ., γίνεται ιδιαίτερα δυσβάστακτο. Οι πολεοδομικές πιέσεις που προκύπτουν από τη σύγχρονη μορφή ανάπτυξης της γης και των ακινήτων, τείνουν πλέον να καταστήσουν μία σειρά από συνοικίες, ειδικά του κέντρου της πόλης, απρόσιτες για τους κατοίκους με τα χαμηλότερα εισοδήματα και παραδομένες στους τουρίστες και τους επισκέπτες. Παράλληλα η πρόσφατη ανάκαμψη της οικοδομικής  δραστηριότητας και η προσφορά νεοανεργειρόμενων κατοικιών, πραγματοποιείται σε απλησίαστες τιμές για τα ελληνικά δεδομένα και με συγκεκριμένο προσανατολισμό, που δεν μειώνει το κόστος απόκτησης κατοικίας δια της επιπλέον προσφοράς, αντίθετα παρασέρνει προς τα πάνω τις τιμές και των παλαιότερων διαμερισμάτων, επιτείνοντας τελικά το στεγαστικό πρόβλημα.

Η αρχιτεκτονική μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά και καθοριστικά στο σχεδιασμό μιας ανθρώπινης κατοικίας και κατ’ επέκταση στη σύνθεση μιας βιώσιμης αστικής κοινότητας στην οποία να μπορεί να ενταχθεί κάθε μέλος της, χωρίς εξαιρέσεις. Αυτό σημαίνει ότι η ανθρωπιστική και κοινωνική προσέγγιση του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού πρέπει να στοχεύει στην κάλυψη των αναγκών και των δικαιωμάτων της κοινωνικής πλειοψηφίας. Οι αρχιτέκτονες ως κλάδος που σχετίζεται άμεσα με το ζήτημα της κατοικίας, της πόλης, του χώρου, του δομημένου περιβάλλοντος, των χρήσεων γης, οφείλουμε να πάρουμε θέση, διεκδικώντας το δικαίωμα στην κατοικία και το δικαίωμα στην πόλη. Όχι απλά ως «ειδικοί» αλλά στο πλευρό της κοινωνικής πλειοψηφίας ως κομμάτι της.

Διεκδικούμε: 

 Ανάπτυξη προγραμμάτων κοινωνικής – εργατικής – φοιτητικής κατοικίας για την ολοκληρωμένη κάλυψη των κοινωνικών αναγκών, με χωροθέτηση της κατοικίας αυτής εντός του υφιστάμενου αστικού ιστού και με συμμετοχή των κατοίκων στο σχεδιασμό της. Άμεση αξιοποίηση στην κατεύθυνση της παροχής κοινωνικής κατοικίας της ακίνητης περιουσίας του δημοσίου. Ανασύσταση του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας που είχε καταργηθεί με το πρώτο μνημόνιο. Όχι στην χρήση του αποθεματικού του -το οποίο έχει προκύψει από τις εισφορές των εργαζομένων- για έντοκα δάνεια με τη μεσολάβηση του ιδιωτικού τραπεζικού κεφαλαίου αλλά αξιοποίησή του για την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών. Θα μπορούσε να αξιοποιηθεί κάθε μορφή πρόσβασης στην κατοικία εκτός των τιμών που διαμορφώνει η προσφορά και η ζήτηση στην κτηματαγορά, να υποστηριχθούνοι καταλήψεις στέγης, να διερευνηθεί η δυνατότητα συνεταιριστικής κατοικίας.

 Ισχυρή κρατική ρύθμιση της κτηματαγοράς, με αποτροπή των κερδοσκοπικών πρακτικών και γενικότερα της αντιμετώπισης της κατοικίας σαν αμιγώς επενδυτικό προϊόν. Αποθάρρυνση της ζήτησης από υψηλότερα εισοδήματα από το εξωτερικό, κατάργηση του προγράμματος «χρυσή βίζα», έλεγχος της πηγής των εισοδημάτων πολιτών εξωτερικού πριν την απόκτηση κατοικίας στην Ελλάδα.

 Οριοθέτηση και αυστηρός περιορισμός των τουριστικών χρήσεων, ώστε να μην εκτοπίζουν την κατοικία, μέσω του κατάλληλου πολεοδομικού σχεδιασμού. 

 Εφαρμογή περιορισμών στη βραχυχρόνια μίσθωση ειδικά σε περιοχές με στεγαστικό πρόβλημα, ώστε να μην εκτοπίζονται οι μόνιμοι κάτοικοι και τα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα, αντί για την ψήφιση νέων νόμων οικονομικού χαρακτήρα που οδηγούν σε πλήρη εμπορευματοποίηση και ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων αντί για τη μείωσή τους, όπως γίνεται τώρα.

 Περιορισμοί στις ανεξέλεγκτες αυξήσεις ενοικίων με τα κατάλληλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης και της επιβολής ανώτατων τιμών (πλαφόν ανάλογα με τη θέση, τον όροφο, τα τετραγωνικά, την παλαιότητα κ.ά.) και εν γένει ενίσχυση των νόμιμων δικαιωμάτων των ενοικιαστών. Μέτρα οικονομικής στήριξης από το κράτος των ενοικιαστών και των υποψήφιων αγοραστών από χαμηλά οικονομικά στρώματα.

 Προστασία της μικρής ιδιοκτησίας από την υπερφορολόγηση και τα μέτρα που οδηγούν στη συγκέντρωση των ακινήτων όπως οι υποχρεωτικές ασφαλίσεις, κ.ά. Προστασία της πρώτης κατοικίας των εργαζομένων, κατάργηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών και κατασχέσεων. Να ληφθούν όλα εκείνα τα μέτρα που θα μειώσουν το κόστος της κατοίκησης (ύδρευση, θέρμανση, ηλεκτροδότηση, κ.ά.). Να αναλάβει το κράτος πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της διάθεσης του μη χρησιμοποιούμενου οικιστικού αποθέματος σε μακροπρόθεσμη ενοικίαση σε προσιτές τιμές για τους ενοικιαστές.

 Προστασία του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος από τους κινδύνους σεισμού, πλημμύρας, πυρκαγιάς και όπου είναι δυνατό ανανέωσή του με βάση σύγχρονα πρότυπα κατοικίας και κατοίκησης, με γενναία δημόσια χρηματοδότηση και χωροταξικό – πολεοδομικό σχεδιασμό με βάση τις κοινωνικές ανάγκες.

Αποφασίζουμε:

 Ο ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής καλεί σε ανοιχτή σύσκεψη για το ζήτημα της κατοικίας εργατικά σωματεία, μαζικούς φορείς και κινήσεις πολιτών την Παρασκευή 22 Νοεμβρίου και ώρα 18:30 στα γραφεία του, με βάση το παραπάνω πλαίσιο, το οποίο αποτελεί μια πρώτη προσέγγιση του περιεχομένου και των  αιτημάτων, ανοιχτό σε συμπληρώσεις, τροποποιήσεις, εξειδικεύσεις, στο πλαίσιο πάντα της υπεράσπισης του δικαιώματος στην κατοικία. Στόχος της σύσκεψης θα είναι η συγκρότηση συντονιστικού σωματείων και φορέων, η οποία θα αναλάβει πολύμορφη δράση για την ικανοποίηση  των παραπάνω αιτημάτων, συμπεριλαμβανομένων και μαζικών κινητοποιήσεων.

 Ο ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής θα ενημερώνει τα μέλη του για τις συνεδριάσεις και τις δράσεις του παραπάνω συντονιστικού και θα έχει παρουσία στις κινητοποιήσεις με πανό και σύνθημα «η κατοικία είναι δικαίωμα και όχι εμπόρευμα».

Το Προεδρείο της Συνέλευσης 

Ο Πρόεδρος                  Ο Α’ Αντιπρόεδρος               Ο Β’ Αντιπρόεδρος  

Θάνος Ανδρίτσος          Φίλιππος Σκλαβούνος          Κώστας Βέργος 

 

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΣΑΔΑΣ ΤΜ. ΑΤΤΙΚΗΣ 30.10.2024

Α.Π. 4371                                                                                                      Αθήνα, 4 Νοεμβρίου 2024 

ΑΠΟΦΑΣΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΣΑΔΑΣ ΤΜ. ΑΤΤΙΚΗΣ 30.10.2024

Ο ΣΑΔΑΣ – Τμήμα Αττικής στηρίζει τον αγώνα για υπογραφή νέας Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας στον κλάδο, με βάση την πρόταση του Σωματείου Μισθωτών Τεχνικών που έχει κατατεθεί στους εργοδότες. Δε ζούμε για να δουλεύουμε, αλλά δουλεύουμε για να ζούμε, να καλύπτουμε τις σύγχρονες ανάγκες μας, να έχουμε πραγματικό ελεύθερο χρόνο. Τώρα είναι η ώρα της κλιμάκωσης του αγώνα, της κοινής δράσης και συμπόρευσης με το Σ.Μ.Τ.  και τα σωματεία του κλάδου απέναντι στην αντιλαϊκή πολιτική της κυβέρνησης και των επιχειρηματικών ομίλων.

6 Νοέμβρη ΚΛΑΔΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ
Καλούμε τους εργαζόμενους συναδέλφους, μισθωτούς ή με μπλοκάκι, να συμμετέχουν μαζί με το Σ.Μ.Τ., με οικοδόμους και άλλους εργαζόμενους στον κλάδο στις απεργιακές συγκεντρώσεις, στην Αθήνα στις 11 π.μ. πλ. Κάνιγγος.

20 Νοέμβρη ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ
Καλούμε όλους τους συναδέλφους, εργαζόμενους ή αυτοαπασχολούμενους στις απεργιακές συγκεντρώσεις.

Το Προεδρείο της Συνέλευσης

Ο Πρόεδρος                              Ο Α’ Αντιπρόεδρος                 Ο Β’ Αντιπρόεδρος

Θάνος Ανδρίτσος                 Φίλιππος Σκλαβούνος               Κώστας Βέργος

Ομόφωνη απόφαση του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής με θέμα τον προγραμματισμό Συνεδρίου του Τμήματος με τίτλο «Κατοικία σε κρίση», πρόσκληση συμμετοχής στην Επιστημονική Επιτροπή του και πρόσκληση διοργάνωσης προσυνεδριακών εκδηλώσεων

Α.Π. 4358                                                                           Αθήνα, 23 Οκτωβρίου 2024

Ομόφωνη απόφαση του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής με θέμα τον προγραμματισμό Συνεδρίου του Τμήματος με τίτλο «Κατοικία σε κρίση», πρόσκληση συμμετοχής στην Επιστημονική Επιτροπή του και πρόσκληση διοργάνωσης προσυνεδριακών εκδηλώσεων.

Το ζήτημα της κατοικίας απασχολεί ίσως για πρώτη φορά με τόση ένταση το δημόσιο διάλογο όσο σήμερα. Στη χώρα μας, η διαμόρφωση των πόλεων και του μεγαλύτερου μέρους του υφιστάμενου κτιριακού αποθέματος υπό το καθεστώς της αυθαίρετης δόμησης – αντιπαροχής, είχε πετύχει ιστορικά υψηλά ποσοστά ιδιοκατοίκησης, επαρκή τετραγωνικά ανά κάτοικο και χαμηλή χωρο-κοινωνική πόλωση, σε βάρος όμως των δημόσιων χώρων, των ελεύθερων χώρων πράσινου και των αστικών υποδομών.

Σήμερα φαίνεται να εισερχόμαστε σε νέα ιστορική περίοδο. Η αύξηση των τιμών των ενοικίων αλλά και των τιμών πώλησης των ακινήτων, σε συνδυασμό με την συνολικότερη αύξηση του κόστους της κατοίκησης, πιέζουν τα εισοδήματα ειδικά των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων του πληθυσμού και καθιστούν την πρόσβαση στην κατοικία δύσκολη, ειδικά για τους νέους και τις νέες αλλά όχι μόνο. Στο μητροπολιτικό συγκρότημα της Αθήνας, οι μεταλλαγές που λαμβάνουν χώρα, καθιστούν ολόκληρες συνοικίες απροσπέλαστες οικονομικά στους περισσότερους μόνιμους κατοίκους. Η Αθήνα πλέον αποτελεί αυτοτελή τουριστικό προορισμό, γεγονός που υπήρξε στόχος και για το Ρυθμιστικό της Σχέδιο. Ποιο είναι όμως το τίμημα και τι μπορεί να γίνει ώστε να προστατευτεί το δικαίωμα στην αξιοπρεπή κατοικία σε μια πόλη φιλική προς όλες και όλους τους κατοίκους της;

Οι αρχιτέκτονες και οι αρχιτεκτόνισσες, των οποίων η κατοικία και η πόλη αποτελούν το κατ’ εξοχήν επαγγελματικό τους αντικείμενο, μπορούν να συνεισφέρουν ουσιαστικά στον δημόσιο διάλογο για το θέμα, ερμηνεύοντας τις υφιστάμενες τάσεις και καταθέτοντας προβληματισμούς, σκέψεις και προτάσεις. Η διοργάνωση ενός επιστημονικού συνεδρίου για το θέμα, θεωρούμε ότι είναι τόσο επίκαιρη, όσο και αναγκαία.  

Με βάση τους παραπάνω λόγους, ο ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής θα προχωρήσει τον Οκτώβρη του 2025 στη διεξαγωγή επιστημονικού συνεδρίου με προσωρινό τίτλο «Το δικαίωμα στην κατοικία και η κατοίκηση σε κρίση - Το παράδειγμα της Αθήνας – Αττικής σήμερα, από την κατοικία στην κλίμακα της πόλης» και σύντομο τίτλο «Κατοικία σε κρίση».

Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στα έγγραφα που επισυνάπτονται στο παρόν.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος
Κώστας Βουρεκάς  

Ο Γεν. Γραμματέας

Απόστολος Τσιάμης

Ομόφωνη απόφαση του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής με θέμα την παρουσίαση βιβλίων που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική

Ομόφωνη απόφαση του ΣΑΔΑΣ Τμ. Αττικής με θέμα την παρουσίαση βιβλίων που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική

Τίτλος: «Διαβάζουμε αρχιτεκτονική»
Πρόγραμμα: Μια Κυριακή τον μήνα στις 7 το απόγευμα
Τόπος: Κτίριο Συλλόγου Αρχιτεκτόνων/ ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ / Βρυσακίου 15, Μοναστηράκι
Οι παρουσιάσεις θα πραγματοποιούνται από τους/τις συγγραφείς και επιμελητές/τριες & θα ακολουθεί συζήτηση με το κοινό.

Με στόχο την ανάδειξη και προβολή της αρχιτεκτονικής τόσο στα μέλη του Συλλόγου όσο και στο ευρύ κοινό, το Τμήμα Αττικής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ) διοργανώνει μια σειρά παρουσιάσεων βιβλίων που σχετίζονται με την αρχιτεκτονική.

Βιβλία επίκαιρα, που αναφέρονται σε θέματα που απασχολούν την κοινωνία, όπως η κρίση στην κατοικία, η υπερτουριστικοποίηση και η ενεργειακή φτώχεια, βιβλία που μελετούν τον αστικό χώρο & την πολεοδομία, βιβλία που αναφέρονται στην κλιματική κρίση και την κλιματική δικαιοσύνη αλλά και στην αρχιτεκτονική της φροντίδας: σε δημόσια κτίρια εκπαίδευσης και υγείας, βιβλία που χαρτογραφούν πόλεις και γειτονιές, βιβλία που μελετούν την Ιστορία, βιβλία περιήγησης και ταξιδιωτικά, βιβλία που προσεγγίζουν την καθημερινότητα των πόλεων, βιβλία που βάζουν στο επίκεντρο τις έμφυλες προσεγγίσεις και την κοινωνική γεωγραφία στην μελέτη της πόλης, βιβλία που ασχολούνται με τα κοινά, βιβλία που αναζητούν νέους τρόπους κατοίκησης και δόμησης, βιβλία που μελετούν την παράδοση, βιβλία που αναλύουν φαινόμενα όπως αυτό της ελληνικής πολυκατοικίας, βιβλία φόροι τιμής σε διακεκριμένους ή μη αρχιτέκτονες, βιβλία που αναδεικνύουν κινήματα, βιβλία που συνομιλούν με την αρχιτεκτονική, με καλλιτεχνικά και κοινωνικοπολιτικά πεδία.

Ξεκινούμε την δράση αυτή του Συλλόγου με δύο βιβλία που παρουσιάζονται στις 3 Νοεμβρίου και στις 15 Δεκεμβρίου, αντίστοιχα. Το πρώτο ασχολείται με το κρίσιμο ζήτημα της βραχυχρόνιας μίσθωσης, επίκαιρο όσο ποτέ. Τα διαμερίσματα βραχυχρόνιας μίσθωσης τύπου airbnb έχουν εισβάλλει κυρίως στα κέντρα πόλης, υφαρπάζοντας το δικαίωμα στη στέγαση, εκτοπίζοντας τους κατοίκους, λόγω της υπέρμετρης αύξησης των τιμών των ακινήτων. Μπορούν να μπουν φραγμοί στην βραχυχρόνια μίσθωση; Το θέλουμε ή όχι; Το δεύτερο, σε μια εποχή που η αρχιτεκτονική πραγματεύεται κυρίως ιδιωτικά έργα, γυρνάει πίσω και αφηγείται «ιστορίες» από την παραγωγή του αστικού χώρου μεταπολεμικά, ωθώντας μας να ξανασκεφτούμε τον αστικό χώρο ως κοινωνικό και πολιτικό διακύβευμα. Ως ένα πεδίο διαρκούς διαπραγμάτευσης, διεκδίκησης, συναίνεσης ή σύγκρουσης.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος                                                    Ο Γεν. Γραμματέας      

Κώστας Βουρεκάς                                         Απόστολος Τσιάμης