Εισήγηση της ΣΑΑ για τους "Αρχιτέκτονες στην εκπαίδευση" στη 2η Τακτική Αντιπροσωπεία ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, 07.12.2024

 Θέμα 8: Αρχιτέκτονες στην εκπαίδευση                                            Αθήνα 07.12.2024

 Η κατάσταση για τους/ις αρχιτέκτονες  στην εκπαίδευση θα μπορούσε να περιγραφεί με μία μόνο φράση:  Οι αρχιτέκτονες  εκδιώκονται από την εκπαίδευση.  

Η εκδίωξη των αρχιτεκτόνων από την εκπαίδευση έγινε σε τρείς φάσεις.  

1.  Το 2018, με την ενοποίηση των ειδικοτήτων Αρχιτεκτόνων Πολιτικών και Τοπογράφων μηχανικών, οπότε και αφαιρέθηκαν από τον ενοποιημένο κλαδο μια σειρά από μαθήματα  τα οποία δίδασκαν εως τότε οι αρχιτέκτονες, όπως το ελεύθερο σχέδιο, η ιστορία της τέχνης και οι αρχές σύνθεσης, μαθήματα  τα οποία βρίσκονται στο πρόγραμμα σπουδών των αρχιτεκτονικών σχολών και οι αρχιτέκτονες είναι απολύτως  επαρκείς για την διδασκαλία τους 

2.  Το 2020, όταν άλλαξε το ωρολόγιο πρόγραμμα των γενικών λυκείων και αφαιρέθηκε  από αυτό,  μεταξύ άλλων,  η διδασκαλία  των σχεδίων ως μάθημα επιλογής   

3.  Το 2024  όταν  αφαιρέθηκαν  από  τους  αρχιτέκτονες  οι αναθέσεις  μαθημάτων εκπαιδευτών  της  ειδικότητας  «Εσωτερική  Αρχιτεκτονική, Διακόσμηση και Σχεδιασμός Αντικειμένων» των Σχολών Ανώτερης Επαγγελματικής  Κατάρτισης Σ.Α.Ε.Κ.»                              Σημειώνεται ότι τα μαθήματα  των οποίων οι αναθέσεις αφαιρούνται από τους αρχιτέκτονες αποτελούν βασικά γνωστικά τους αντικείμενα. 

Πέρα από το πολύ σοβαρό θέμα της απαξίωσης των σπουδών, της υποβάθμιση των διπλωμάτων  και  του περιορισμού των επαγγελματικών δικαιωμάτων των αρχιτεκτόνων  μηχανικών της εκπαίδευσης, θα πρέπει  να τονιστεί και η υποβάθμιση της  ποιότητας της  παρεχόμενης  εκπαίδευσης των μαθητών/τριων και σπουδαστών/τριών καθώς και το εξωφρενικό γεγονός ότι δεν διδάσκονται πλέον στα γενικά  λύκεια δύο πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα, το γραμμικό και το ελεύθερο σχέδιο, καθιστώντας  την πρόσβαση στις αρχιτεκτονικές σχολές δύσκολη και ακριβή, και ως εκ τούτου, ταξική.  

Για τους παραπάνω λόγους, ζητάμε:  

•  την επαναφορά της διδασκαλίας των μαθημάτων Γραμμικού και Ελεύθερου σχεδίου στην Β’ και στην Γ’ τάξη του Γενικού Λυκείου                                                                                              •  την επαναφορά της Α’ ανάθεσης όλων των μαθημάτων που αφαιρέθηκαν από αρχιτέκτονες  μηχανικούς  σε  ΓΕΛ,  ΕΠΑΛ  και  ΣΑΕΚ  (γραμμικό  σχέδιο, ελεύθερο  σχέδιο,  ιστορία  τέχνης, αρχές  σύνθεσης,  και  πολλά  ακόμη  ανα ειδικότητα)                                                                    •  την πρόσληψη αρχιτεκτόνων μηχανικών για την κάλυψη όλων των παραπάνω αναθέσεων 

Εισήγηση της ΣΑΑ για τις "Ελάχιστες Αμοιβές" στη 2η Τακτική Αντιπροσωπεία ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, 07.12.2024

 Θέμα 8: Ελάχιστες Αμοιβές                                                                       Αθήνα 07.12.2024 

Οι  συνάδελφοι/ισσες  που  ασκούν  ελεύθερο  επάγγελμα  έχουν  δεχτεί  πολλαπλά χτυπήματα  μέσα  αλλά και  μετά  την  κρίση. Η πτώση του κύκλου  εργασιών, σε συνδυασμό  με την  φορολόγηση και  τις  ασφαλιστικές  εισφορές  – ιδιαίτερα  σε όσους/ες ζουν από την εργασία τους- οδήγησαν μεγάλο τμήμα συναδέλφων/ισσων να αδυνατούν να επιβιώσουν από την άσκηση του επαγγέλματος. Η κατάργηση των ελαχίστων αμοιβών σε συνδυασμό  με  τα  παραπάνω,  ώθησε  χιλιάδες συναδέλφους/ισσες στη φτώχεια, στην ανεργία, στην υποαπασχόληση, στην έξοδο από το επάγγελμα ή τη μετανάστευση. 

Το τελευταίο διάστημα παρότι βρισκόμαστε σε μια νέα φάση μεγέθυνσης του όγκου της κατασκευαστικής  δραστηριότητας  –  που  πάει  παράλληλα με τη  διευρυμένη λεηλασία της φύσης-  οι αμοιβές των αυτοαπασχολούμενων μηχανικών – και οι μισθοί των εργαζόμενων αρχιτεκτόνων- δε φαίνεται να ακολουθούν την ίδια πορεία, καθώς η κατάργηση των ελάχιστων αμοιβών έχει παγιώσει ένα πολύ χαμηλό αντίτιμο για την εργασία που παρέχει ο/η αρχιτέκτονας. 

Η ύπαρξη νόμιμα  κατοχυρωμένων ελάχιστων  αμοιβών των αυτοαπασχολούμενων αρχιτεκτόνων  μηχανικών, ανάλογα με το είδος, το μέγεθος και  τη  δυσκολία της εκπονούμενης μελέτης και του παραγόμενου έργου, δεν αποτέλεσε «προνόμιο» του κλάδου μας. Μέσω αυτών, εξασφαλιζόταν το δικαίωμα του μηχανικού σε εισόδημα ικανό να του επιτρέπει να ζει αξιοπρεπώς, καθώς και η ποιότητα της παρεχόμενης εργασίας. Μετά την κατάργηση τους το 2011, έγινε γρήγορα κατανοητό σε μεγάλη μάζα μηχανικών ποιον εξυπηρέτησε τελικά η έκθεση σε ελεύθερο ανταγωνισμό, τα μεγάλα γραφεία. 

Μετά από  13 σχεδόν χρόνια κρίσης το ελάχιστο που έπρεπε  ήδη να έχει γίνει πραγματικότητα για  τον  κλάδο των μηχανικών είναι η  άμεση  επαναφορά  των ελάχιστων αμοιβών. Η επαναφορά τους, πέρα από το ότι θα διασφαλίζει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, στον αντίποδα της αγοραίας λογικής του κέρδους που έχει κυριαρχήσει στην σύγχρονη επαγγελματική πρακτική, θα κατοχυρώσει ξανά το κύρους  του  επαγγέλματος,  μέσω  της  οικονομικής  του  ανεξαρτησίας  από  ιδιοτελή συμφέροντα και με τη διασφάλιση της αξιοπρεπούς και ασφαλούς άσκησής του. 

Ως  ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ  δεσμευόμαστε  απέναντι  στα  μέλη  μας  να  αναλάβουμε  δημόσιες πρωτοβουλίες (με ευθύνη του ΔΣ) για να ασκηθεί πίεση προς την Κυβέρνηση για την άμεση  επαναφορά των  ελάχιστων αμοιβών των  μηχανικών.  Πρόσθετα  θα οργανώσουμε  το  αμέσως  επόμενο  διάστημα  δράσεις  -σε  συντονισμού  με  τους συλλόγους μηχανικών  και  το  ΤΕΕ-  στην  κατεύθυνση  της  εξειδίκευσης  και της περεταίρω νομικής και τεχνικής θωράκισης της πρότασης μας. 

Εισήγηση της ΣΑΑ για τον ΝΟΚ στη 2η Τακτική Αντιπροσωπεία ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ, 07.12.2024

Θέμα 7: ΝΟΚ                                                                                                 Αθήνα, 07.12.2024

Με αφορμή την επικείμενη απόφαση της ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ), τις διαμαρτυρίες από θεσμικούς φορείς αλλά και μέρους της κοινωνίας, ο ΣΑΔΑΣ ΠΕΑ επισημαίνει τα εξής: 

• Πρόκειται για προβληματικό νόμο για τον οποίο ο Σύλλογος έχει διατυπώσει επιφυλάξεις ήδη από το 2012 -πριν την ψήφισή του - με απόφασή του στις 20/3/2012                                                ( https://www.sadas- pea.gr/archive/stories/various/45262.pdf ). 
• Αν και σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, ο ΝΟΚ ενσωματώνει «περιβαλλοντικά κριτήρια και πράσινες παραμέτρους» στη δόμηση, με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και την προστασία από την Κλιματική Αλλαγή, στην πράξη κάτι τέτοιο δεν επιτυγχάνεται. Το Περιβάλλον δεν συνιστά μόνο αφαιρετικά «πλανητική» έννοια, αλλά ταυτίζεται εξίσου με το άμεσο περιβάλλον γύρω από το κτίριο, με τα γειτονικά κτίρια και ελεύθερους χώρους γύρω από αυτό ή, σε ένα ευρύτερο επίπεδο, με την πόλη, τον οικισμό ή το φυσικό τοπίο μέσα στο οποίο οφείλει να εντάσσεται. 
• Αύξηση του ύψους ή το όγκου ενός κτιρίου είναι κατά κανόνα επιβαρυντική για τα γύρω κτίρια ή ελεύθερους χώρους, διότι στις περισσότερες περιπτώσεις περιορίζει τον ηλιασμό, τον αερισμό, τη θέα και την κατοικησιμότητα εν γένει των όμορων χώρων. 
• Αύξηση της δομημένης επιφάνειας συνεπάγεται εμμέσως την αύξηση του πληθυσμού ενός κτιρίου και συνεπώς της πυκνότητας κατοίκησης σε μια περιοχή, η οποία, χωρίς την πρόβλεψη για αντίστοιχες πολεοδομικές υποδομές (δρόμους, σχολεία, δημόσιους χώρους κλπ), επιβαρύνει το οικιστικό  περιβάλλον υποβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των κατοίκων του. 
• Η ασάφεια, η πολυνομία και η διαρκής αλλαγή της νομοθεσίας δυσχεραίνει το έργο των μελετητών σε απίστευτο βαθμό. Σε συνδυασμό με τη μετατόπιση της ευθύνης στον μηχανικό, την απουσία ελέγχου αλλά και κάθε ρυθμιστικής παρέμβασης (πχ πολεοδομικού ή αστικού σχεδιασμού) από την πολιτεία, προκύπτει ένα ασφυκτικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δύσκολα μπορεί να πραγματοποιηθεί οποιοδήποτε αξιόλογο έργο. 
• Σε τελική ανάλυση με τις διατάξεις και τα μπόνους του ΝΟΚ ενισχύεται περισσότερο η κερδοσκοπία παρά το οικιστικό περιβάλλον. 

Με βάση όσα ακροθιγώς αναφέρονται παραπάνω, οι αντιδράσεις που προέρχονται είτε από την  κοινωνία είτε από αιρετούς δημάρχους είναι εύλογες, αν και χρειάζεται να επισημανθεί πως η αντιφατικότητα ανάμεσα στα διάφορα όργανα της πολιτείας μόνο ανασφάλεια δημιουργεί στην παραγωγή του κτιστού περιβάλλοντος. 

Ανεξαρτήτως ωστόσο των παραπάνω, η απόφαση του Ε τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας αποτυπώνει με ξεκάθαρο και νομικά τεκμηριωμένο τρόπο τα παραπάνω. Αναμένοντας την απόφαση της Ολομέλειας οφείλουμε να τονίσουμε πως το παρόν νομοθετικό πλέγμα οφείλει να αναθεωρηθεί πλήρως, αναγνωρίζοντας προφανώς την ανάγκη ύπαρξης μεταβατικών διατάξεων. Οι αστοχίες του δεν περιορίζονται μόνο σε συγκεκριμένα άρθρα και διατάξεις αλλά στο γενικότερο πνεύμα του. 

Πρέπει επιτέλους, παράλληλα με πλήθος άλλων μεταρρυθμίσεων που αφορούν στην παραγωγή του χώρου, να θεσπιστεί ένας απλός και σαφής Αρχιτεκτονικός Οικοδομικός Κανονισμός (ΑΟΚ) η διαμόρφωση του οποίου: 

• Να βασίζεται σε πολεοδομικά και οικιστικά κριτήρια που ρυθμίζουν τα πολεοδομικά μεγέθη 
• Τα κριτήρια αυτά να μην εφαρμόζονται με οριζόντιο τρόπο αλλά να προκύπτουν από μελέτες πολεοδομικού και αστικού σχεδιασμού εστιασμένες στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητας κάθε περιοχής 
• Τόσο οι γενικές κατευθύνσεις όσο και οι επιμέρους εξειδικεύσεις κάθε περιοχής είναι σημαντικό να έχουν διαμορφωθεί μέσα από διαβούλευση με τους αρμόδιους επιστημονικούς φορείς. Ο ΣΑΔΑΣ – ΠΕΑ είναι στη διάθεση της πολιτείας για να συμβάλει σε αυτήν την κατεύθυνση και δεσμεύεται να διοργανώσει ημερίδα με αυτό το θέμα.